Merkezi olmayan internet konusu - Konferans

İnterneti kim kontrol ediyor? Artan bir şekilde,

bu sorunun cevabı büyük şirketler ve

hükümetler -- web geliştiricisi Tamas Kocsis'e

göre, dijital gizliliği ve çevrimiçi bilgiye erişimi

tehdit eden bir trend. Bu bilgilendirici

konuşmasında, Kocsis internet özgürlüğüne

karşı farklı tehditleri analiz ediyor ve gücü,

günlük kullanıcılara geri veren alternatif,

merkezi olmayan bir ağ inşa etme planını

paylaşıyor.

- Bu gücü suistimal etmek çok kolay. Örneğin,

geçen sene, 9 milyon web sitesi için eşik bekçisi

olan bir şirketin CEO'su halktan gelen baskılar

sonucunda, yönettiği sitelerden bir tanesini, aşırı

sağ bir sayfayı durdurmaya karar verdi.

Sonrasında iş arkadaşlarına bir email gönderdi.

"Bu keyfi bir karardı. Bu sabah kötü bir ruh

hâliyle uyandım ve onları internetin dışına

göndermeye karar verdim." Kendisi bile kabul

ediyor, "Hiç kimse bu güce sahip olmamalı."

Cevap olarak çalışanlardan biri şöyle sordu:

"Bugün internetin öldüğü gün mü?"

- Bu da kullanıcılara korumak

istedikleri siteleri barındırma yetkisi veriyor. Bu

ağ üzerinde, siteler diğer ziyaretçiler tarafından

doğrudan indiriliyor. Şöyle ki eğer 100

ziyaretçili bir siteniz varsa o site dünya

genelinde 100 bilgisayarda barındırılıyordur.

- Çin'de, internet sıkı bir şekilde kontrol ediliyor.

İnsanlar hükûmeti eleştiremiyor, protesto

düzenleyemiyor, ayrıca Tiananmen Meydanı

Katliamı'nın kurbanlarını anmak için bir tür

emoticon paylaşmak da yasak. Merkezi olmayan

ağ ile neyin görülüp görünmeyeceğine karar

veren merci hükûmet olmayacak. İnsanlar

olacak. Bu da interneti daha demokratik kılar.

- Örneğin, Avrupa

Parlamentosu'nun önünde yeni bir yasa tasarısı

var, bir telif koruma yasası ve bu yasanın 13.

Madde'si var. Eğer yasa geçerse bütün büyük

web sitelerinin büyük şirketlerin kontrol edeceği

kurallara göre otomatik olarak içerikleri

engelleyen bir filtre uygulamaları gerekecek.

Fikir temelde telif haklarını korumak için olsa

da bu internette yaptığımız pek çok şeyi

tehlikeye atabilir: blog yazmak, eleştirmek,

tartışmak, bağlantılamak veya paylaşmak.

- Bazen bu filtreler sadece belirli içerikleri

kaldırmıyor fakat sizin bağlı olan hesaplarınızı

da kaybetmenize sebep oluyor: mail adresinizi,

belgelerinizi, resimlerinizi veya henüz

tamamlanmamış kitabınızı, ki bu yazar Denis

Cooper'ın başına geldi

- Geçen sene, Çin'in Güvenlik Seddi yarattığım

ağı engellemeye başladı. Bu hareket beni resmi

olarak hükûmet destekli internet sansürünün

düşmanı hâline getirdi.

- Bu ağı yaratmaktaki ikinci motivasyonum

endişeydi. İnternetimizin geleceğinin

kontrolümüz dışında olmasından korkuyorum.

Artan merkezileşme ve yasa tasarıları ifade

özgürlüğümüzü tehdit ediyor ve dolaylı olarak

demokrasimizi de. Benim için merkezi olmayan

bir ağ yaratmak güvenli bir liman yaratmak

demek, kuralların büyük şirketler ve politik

partiler tarafından değil, insanlar tarafından

koyulduğu bir alan.

Bir Yorum

Kullanıcılar, her ziyaret ettikleri sitenin aynı zamanda yayıncısı haline gelecek. Web Hosting şirketleri atlatılmış olacak. Buna benzer şey BitTorrent'tir. BitTorrent'te dosyalar yayınlanır, bu yöntemde internet siteleri. Artık bir merkez olmayacak. Böylece internete hükumetler müdahale edemeyecek. Anlattığı yöntemin daha özgür bir ortam oluşturacağı konusunda haklı olabilir. Ama her içerik, her ziyaretçi bilgisayara indiriliyor olduğunda, içeriğin telif haklarının korunması, iyimserliğinin aksine şimdikinden daha zor olabilir. Çünkü kullanıcı, zaten inmiş olan bir içeriğe daha rahat erişecektir açıkçası. Ayrıca kullanıcı, her ziyaret ettiği sitenin aynı zamanda yayıncısı haline gelmeye neden gönüllü olsun. İnternet bağlantısı yayın için kullanıldığında, bant genişliği dolacağı için kendi internet erişim hızı da düşecektir. Bunu neden istesin! Ve küçük siteler (örneğin bloglar) için bu yöntem kullanışlı olmayabilir. Çünkü o sitelere erişen kullanıcı sayısı zaten azdır. Ve o az kullanıcıların hepsinin bilgisayarının bazı saatlerde kapalı olma olasılığı yüksektir. Yani o saatlerde o sitenin yayını olmayacaktır! Yeni kullanıcılar o siteye ulaşamayacaktır. Belki de fikrin biraz daha olgunlaşmasını beklemek gerekiyor. :-)

İnanç Meselesi - Alıntı

Ağustosta başka bir grup şişelemeci ile buluştum, bu sefer

İspanya'daydım ve bu seferkiler mutluydular. Uluslararası baş-

kan olarak lvester şişelemecileri birleştirmeyi denemişti ancak

Goizueta'yı aradıklarında geri adım atmak zorunda kalmıştı,

Almanya'da yaşadığım duruma çok benzerdi. İspanya da, aynı

Almanya gibi, çok iyi ve güçlü bir sisteme sahipti ancak büyüme

1990'larda durmuştu çünkü maliyetler ve fiyatlar çok yüksekti

ve pazara yeterince yatırım yapılmıyordu. Grup başkanı ola-

rak, İspanyol şişelemecilerle bir araya gelmiş ve ilişkiyi yeni-

den yapılandırmayı denemiştim. Zorlu ve düşmanca tavır ser-

gileyen bazı genç şişelemeciler toplantıya ellerinde bir şikâyet

listesiyle katılmışlardı, Avrupa Birliği yasalarının izin verdiği

Almanya'daki Coca-Cola şişelemecilerinden İspanya’ya yapılan

sevkiyatlar gibi. AB yasalarını çiğnememizin mümkün olmadı-

ğını söyledim. Daha sonrasında birleşmeyi tartıştık. Her şeyin

etkenlik ve etkililik ile ilgili olduğunu anlatmaya çalıştım. Eğer

kendi şişeleme haklarından vazgeçmeyi istemiyorlarsa, onlara

müşterek satınalmalar ve merkezi bir bilgisayar sistemi kurma

yoluyla maliyetleri düşürebilecekleri “virtüel çapa şişelemecisi"

olarak isimlendirilen sistemi kurmalarını önerdim. Süpermar-

ket zincirlerine ve diğer büyük müşterilere satış yaptıkları mer-

kezi bir örgütleri hâlihazırda mevcuttu, bu nedenle bahsetti-

ğim kavramı anladılar ve etkililiği nasıl artırabileceklerini ve

maliyetleri nasıl azaltabileceklerini gördüler.

“Eğer bu şekilde hareket ederseniz ve maliyetleri düşürür-

seniz, yerel mülkiyetin gücünün devam ettiğini görürsünüz," de-

dim onlara. “Bu benim için tercih edilebilir bir strateji olacak-

tır." Aynı zamanda, biraz sert konuşarak, daha önce bu kadar

inancını yitirmiş bir şişelemeci grubuyla karşılaşmadığımı ve

sistemle ilgili bir tereddütleri varsa fabrikalarını satmayı dü-

şünmeleri gerektiğini söyledim.

Bunun üzerine, yaşlı şişelemeciler tartışmaya katıldılar ve

genç yöneticileri kötü polisliğe iterek iyi polis rolünü aldılar.

Önümüzdeki haftalar ve aylar boyunca diyaloğu geliştirdik ve

yerel yönetimlerle birlikte iyi çalışmalar yürüttük.

Yönetim kurulu başkanı ve CEO olduğum zaman, İspanya

Avrupa’daki Coke sisteminin en parlak yıldızıydı, bunda kesin-

likle İspanyol ekonomisindeki büyümenin ve yenilikçi bir pa-

zarlama dehası olan Marcos de Quinto’nun da büyük payı vardı.

İspanyol şişelemecilerle çok iyi ilişkiler ve arkadaşlıklar kur-

muştum. Bir franchise sisteminin nasıl olması ve çalışması ge-

rektiğinin çok iyi bir örneğini teşkil ediyorlardı. Üst üste birkaç

yıl en iyi ilk üçte yer almayı başaran İspanya 2007'de dünya-

daki en iyi ülke olarak Woodruff Ödülü'ne hak kazandığında

çok etkilenmiştim.

Neville Isdell

Bazen yapılan işe inanç kalmaz. Bu yüzden işi geliştirmek, yeni yatırımlar yapmak, boşa çabalamak gibi hissettirir. Motivasyon biter. Bir şeylerin değişebileceğine inandırılması yeniden harekete geçirebilir, isteklendirir. Ya da en azından, belki gerçekten de bu işi artık istenmediğiyle yüzleştirilmesi sağlanmış olur. Neville Isdell İspanyol şişelemecilerle iyi bir iletişimi sağlamış görünüyor. Yeniden motivasyon oluyorlar. Etkinliklerini artırıyorlar. Ve, evet; Bu şişelemeciler iyi bir başarı elde ediyorlar!

Gizli Formül - Alıntı

Coca-Cola Güney Afrika'yı Apartheid nedeniyle terk etmişti.

Orta Doğu'dan ürünlerimizi İsrail'e sattığımız için kovul-

muştuk. Hindistan’dan ise tamamen farklı bir nedenden dolayı

ayrıldık: gizli formül.

1977'de yeni seçilmiş Hindistan hükümeti Hintli bir şirket ile

ortaklık kurmamızı ve gizli formülü açıklamamızı talep etmişti.

Reddetmiştik. Daha sonra çantalarımızı topladık ve dünyanın

en kalabalık ikinci ülkesini terk ettik. Gizli formülün bir pazar-

lama mitinden başka bir şey olmadığına inananlar için, Hindis-

tan bir ders olmalı. Gizli formülümüzü savunmak için bir milyar

insanın yaşadığı bir pazardan yürüyüp gittik, aynı IBM'in kay-

nak kodunu ifşa etmeyi reddettikten sonra yaptığı gibi.

Neville Isdell

İnsanlara markası gözükmeyecek şekilde birer yudum kola içiriliyor ve hangisini beğendikleri soruluyor. Yanıtlar noter huzurunda kaydediliyor. Sonuçlar ilginç. %59 oranında Pepsi’nin daha çok tercih edildiği görünüyor. Ama! Markayı bilerek içtikleri durumda Coca-Cola'yı tercih ediyorlar; Pazar payından kolayca anlaşılıyor yani. Çünkü insanlar Coca-Cola'yla güçlü bir bağ kurmuş durumda. Önemli olan da bunu başarmaktı zaten. :-) Ayrıntılar burada.

Elbette formülün gizliliğinin korunmak istenmesi gayet anlaşılır bir şey. Yine de, aynı zamanda bir pazarlama miti olarak kullanılmadığından da emin olunamaz açıkçası. :-) Bir gizem ve bağ kurma aracı neden olmasın. :-)

Neden robotlara karşı duygusal bir bağımız var - Konferans

Ahlâk bilimci Kate Darling, duygu hisseden

robotlar geliştirmekten çok uzak olduğumuzu

fakat bizim onlara karşı hislerimiz olduğunu ve

bu tür bir içgüdünün de sonuçları olabileceğini

söylüyor. Niyetimizi ve hayatımızı makinelere

yansıtmanın nasıl biyolojik olarak içimize

işlendiğine ve onların da bizim kendimizi daha

iyi anlamamıza nasıl yardım edebileceklerini

daha fazla öğrenin.

- Washington Post 2007'de Birleşik Devletler

ordusunun kara mayınlarını etkisiz hâle getiren

robotu test ettiğini yazdı. Robotun çalışma şekli

ise şöyle, bir çubuk böcek şeklindeydi bir mayın

tarlasında bacakları üstünde yürüyor ve her

mayına bastığında bacaklardan biri havaya

uçuyor ve daha çok mayının imhası için

bacakları üzerinde ilerliyordu. Tatbikatın

başında olan albay ise tatbikatın iptalini

isteyivermiş çünkü zarar görmüş robotun mayın

tarlasında kendini çekiştirmesini izlemenin çok

insanlık dışı olduğunu söylemiş. Katılaşmış bir

askeri memurun ve benim gibi birisinin

robotlara karşı böyle bir tepki vermesine sebep

olan şey nedir?

- Araştırma bunu Roomba elektrikli

süpürgesi gibi en basit ev aletiyle dahi

yaptığımızı gösteriyor.

(Kahkaha)

Yeri temizlemek için etrafta dolanan bir disk.

Kendi kendine etrafta dolanmasından dolayı da

insanların ona Roomba demesine yol açıyor, bu

yüzden Roomba koltuğun altına sıkıştığında

kötü hissediyorlar.

(Kahkaha)

- Tarih boyunca da, bazı

hayvanlara araç veya mal gibi davranırken

bazılarınaysa nazikçe davranıp toplum

içerisinde arkadaşlarımız olarak yer verdik.

Bence robotlarla da benzer şekillerde entegre

olmak gayet akla yatkın.

Tabii ki hayvanlar canlı. Robotlarsa değil.

Robotlarla çalıştığımdan ötürü herhangi bir şeyi

hissedebileceklerini geliştirmekten çok uzak

olduğumuzu söyleyebilirim. Ama onlar yerine

hissediyoruz, önemli olan bu.

- Zaten harika

kullanılan vakaları görüyoruz. Mesela,

robotların daha önce görmediğimiz şekilde

otistik çocuklarla ilgilendiğini veya

öğretmenlerle çalışan robotların çocuklarla

uğraşırken yeni sonuçlar aldığını görüyoruz.

Sadece çocuklar da değil. Önceki çalışmalar,

robotların sağlık alanında doktor ve hastalara

yardımlarını gösteriyor.

- Bu yavru

dinazor robotla edindiğim ilk deneyiminden

birkaç yıl sonra arkadaşım Hannes Gassert ile

bir workshop yaptık. Bu beş bebek dinazoru

aldık ve beş takıma ayrılan insanlara verdik.

İsimlendirmelerini daha sonrasında

oynamalarını ve bir saat kadar etkileşimde

olmalarını istedik. Üstelik, bir çekiç ve balta

çıkardık robotlara işkence edip öldürmelerini

istedik.

(Kahkaha)

Beklediğimizden biraz daha dramatik olduğunu

gördük çünkü katılımcılardan hiçbiri yavru

dinazorlara biraz olsa bile saldırmadı bu yüzden

de biraz doğaçlama yapmak zorunda kaldık ve

şöyle dedik "Başka takımın robotunu yok ederek

kendinizinkini kurtarabilirsiniz."

(Kahkaha)

Bu bile işe yaramadı. Yapamadılar. Son olarak

da "Biri baltayı vurmazsa tüm robotları yok

edeceğiz." dedik. Biri ayağa kalktı, baltayı aldı.

Baltayı aşağı, robotun ensesine indirince de tüm

oda ürktü. Bu günahkâr robot için odada yarı

şaka yarı ciddi bir sessizlik oluştu.

(Kahkaha)

- Ama

bu soruya cevabın insan davranışlarını, sosyal

normları etkileme potansiyeli var. Hayvani

gaddarlık kurallarına benzer şekilde belli

robotlarla ne yapıp yapamayacağımıza dair

kuralları etkileme potansiyeli var. Çünkü

robotlar hissedemeseler dahi onlara karşı

davranışlarımız bizim için önemlidir.

Kurallarımızı değiştirip değiştirmememize

bakmaksızın robotlar kendimiz hakkında yeni

bir anlayışa varmamıza yardım edebilirler.

- Çünkü bir çocuk Roomba'ya karşı

nazik olduğunda, bir asker harp meydanındaki

bir robotun hayatını kurtarmaya çalıştığında

veya bir grup insan bir yavru robot dinazora

zarar vermeyi reddettiğinde robotların yalnızca

motor, eşya veya algoritma olmadığını görürüz.

Onlar insanlığımızın yansımalarıdır.

Aslında bazı insanların nazik davrandıkları sadece robotlar değildir. Bilgisayarına veya başka bir çok sık kullandığı aygıtına da çok nazik davranırlar. Hatta muhtemelen bilgisayarın Windows adını, sevdiği bir roman karakterinin adını vermişlerdir. Bu insanlar, o aygıtlarını yıllarca kullanabilmeyi umarlar. Elbette 1-2 yılda bir telefon ya da bilgisayarını değiştiren insanlar böyle bir bağ hissetmezler. Bu yüzden nazik olmaya gerek de duymazlar.