Seçimi Sen Yap - Sahne

 

Charles: -Bitirdim.

Bitirdim.

Seçimi sen yap.

Emma: -Ne seçimi?

Charles: -Birisi Tanrı'nın tarafına geçmeli.

Bu kişinin Innes olmasındansa

senin olmanı yeğlerim.

Emma: -Yani bana kalırsa bunu

yok etmemiz mi gerekecek?

Charles: -Neyin doğru olduğunu

düşünüyorsan öyle yap.

Önce bir oku!

Makineler Mantık Yürütebilir mi - Alıntı

Açıklama: On sekizinci yüzyılın Avrupa'sını kasıp kavuran bir makine vardı. Satranç oynayan bir makine. Gösterilere çıkarılırdı. Çoğu insanı yenerdi. Bu makine Türk'tü! Oldukça gizemliydi. İnsanları hayran bırakırdı. İnsanların çoğu makinelerin mantık yürütemeyeceğine inanırdı. Hiçbir makine kendi kendine satranç oynayamazdı yani. Bu “yalnızca akıl bölgesinde, yani beyin gücüyle” olabilirdi çünkü. İnsanlar, onun mantık yürütebildiğini kabullenemez, ama nasıl çalıştığını da bir türlü anlayamazdı.

***

...Willis tüm bu noktaları göz önünde bulundurarak, oyuncunun dolaba sol taraftan girdiğine ve ayaklarım çekmecenin gerisindeki boşluğa uzatarak mekanizmanın arka tarafına oturduğuna karar vermişti. Oyuncu daha sonra ana bölmenin gerisindeki sahte arkalığı katlıyor, böylece kapaklar açılıp mekanizma gösterilirken ve içerisi aydınlatılırken kendisine öne eğilecek yeri açıyordu. Mekanizmanın arkasındaki kapak kapatılıp öndeki çekmece açıldığında, oyuncu ana bölmenin sahte arkalığını kaldırıp dik oturabiliyordu. Bu aşamada Willis'in deyimiyle, "deneme başarıyla sonuçlanmış kabul edilebilir. Sır artık tehlikede değildir." Ön kapak mekanizma görülecek şekilde rahatlıkla açık bırakılabilir, neredeyse boş olan ana bölmenin kapakları da açılabilirdi. Dolap kendi çevresinde döndürülebilir ve Türk fıgürünün içini gösteren kapaklar da açılabilirdi.

Tüm kapaklar kapatıldıktan sonra Willis'e göre oyuncu, satranç oyunu için en uygun pozisyonu alabilirdi. Türk'ün göğsündeki boşluğa doğru kayıp yerleşen oyuncu, onun yeleğinin içinden, "sanki bir tül perde gerisinden" bakar gibi rahatça oyun tahtasını görebilirdi. Kendi sol kolunu, Willis'in içinin boş olduğunu varsaydığı Türk'ün göğsünden geçirip sol kolunun içine kaydırarak otomatın elini hareket ettiriyordu. Elini "satranç tahtasının herhangi bir yerine götürebilir ve parmakları oynatan bir tel yardımıyla da taşları kaldırıp yerlerine koyabilirdi. Sağ eli dolabın üzerinde durduğundan, aletin oyun sırasında duyulan sesleri çıkarmasını, başını sallamak ve dolaba vurmak gibi diğer numaraları yapmasını sağlayan aksamı çalıştırıyor olabilirdi. Willis'e göre, Türk'ün elinde tuttuğu uzun pipo sol kolunu, oyuncunun eli rahatça içine yerleşecek ama garip bir görüntü oluşturmayacak biçimde şekillendirme amacını taşıyordu. "Bu anlatılan yöntem basit, mantıklı ve etkilidir; bu icadın makinelerin yardımı olmaksızın üretilmiş olabileceğini göstermekte, yani otomatın gerçekte üçüncü sınıfa dahil olduğu olasılığını ortaya koymakta, tek dahiyane noktasını ise, canlı bir oyuncunun gizlenmesinde yararlanılan ustaca yöntem oluşturmaktadır," diyerek sözlerini tamamlıyordu Willis.

Willis'in teorisi, daha önce Türk'ün sırrını ortaya çıkarma çabalarının hiçbirinde rastlanmadığı kadar kendi içinde tutarlı ve inandırıcıydı. Kitapçığın yayınlanmasından birkaç hafta sonra yazarının Willis olduğu ortaya çıktı. O zamanlar sadece 21 yaşında olan Willis, daha sonra Cambridge Üniversitesi'nde akademik kariyer yapacak ve 1837 yılında aynı üniversitede Uygulamalı Mekanik profesörü olacaktı. Bir biyografa göre; "marangozluk konusundaki pratik bilgisi, yaratıcı dehası ve kolay anlaşılır ifade yeteneği onu son derece başarılı bir profesör yapmış, derslerinin hep dolu geçmesini sağlamıştı." Yetenekli bir eğitmen olmasının yanı sıra, mekanik teorisine katkılarda bulunmuş, ilerleyen yaşlarında ise mimarlık ve arkeoloji alanlarında da otorite konumuna gelmişti.

Willis, Türk'ün çalışma mekanizmasını açıklarken göz önünde tutulması gereken şeylerden birinin, "Bay Kempelen'in yetenekleri. . ." olduğunu özellikle vurgulamıştı; bu yetenekleri zaten uzun zaman önce halkın takdirini kazanmıştı; gerçekten de kendisinin sahip olduğu yetenek ve deha, normalden daha fazla olmalı ki böyle bir makineyi hayal edebilmiş ve gerçekleştirebilmiştir." Daha önce yine böyle bir gizlenen oyuncu teorisini ortaya atan Thickness'in öfkesinin ve kopardığı gürültünün aksine, Willis Türk'ü açığa çıkarılacak bir sahtekarlık olarak değil, çözülmesi gereken bir bilmece gibi ele alıyordu. Kempelen ve Maelzel ile paylaştığı ortak noktalar, daha sonraki yıllarda gerçekleştireceği konuşma mekanizması alanındaki araştırmalarda da kendini gösterecekti. İzleyen yıllarda Kempelen'in konuşma makinesini yeniden yapıp geliştirilmesini sağlayacaktı.

Willis'in savının ana fikri, ne denli karmaşık olursa olsun hiçbir makinenin satranç oynayamayacağı idi. Bunun, yalnızca akıl bölgesinde, yani beyin gücüyle" olabileceğini söylüyordu Willis. Ama tam da Willis'in kitapçığı piyasaya sürüldüğü sıralarda, bir başka İngiliz tam aksi bir teoriyle ortaya çıkıverdi. Bir makinenin mantık yürütebileceğini savunan bu kişi, bilgisayarın öncülerinden Charles Babbage'dı.

Babbage'ın makinelere olan ilgisi, yirmi yıl önce Merlin'in atölyesini ziyaretinden beri hiç azalmamıştı. Willis'den yedi yaş büyüktü ve Cambridge Üniversitesi'nden mezun olmuştu bile. 1812 yılında, daha henüz bir öğrenciyken karmaşık matematik problemlerinin mekanik olarak çözümüyle uğraşmıştı. Anılarında, "Bir gün Cambridge'deki Analitik Kulübü'nde oturmuş, başım öne düşmüş, hayallere dalmıştım; yanımda da bir logaritma cetveli açık duruyordu.” diye yazmıştı. “Beni Öyle yarı uyur vaziyette gören üyelerden” biri, 'Hey Babbage, ne hayaller görüyorsun bakalım? diye seslendi. Ben de logaritmaları göstererek, 'Bu cetvelin makineyle hesaplanabileceğini' diye cevap verdim." Ama Babbage büyük matematikçi Pierre-Simon Laplace'ı ziyaret için Paris'e gidene dek bu konu üzerinde ciddi olarak kafa yormayacaktı.

Mekanik Türk

***

Sonunda Türk'un nasıl çalıştığını biri çözdü. Ve evet, onun da motivasyon kaynağı makinelerin mantık yürütemeyeceğiydi. Willis, çok değişik olduğu sanılan bazı şeylerin, aslında basit gerçeklerinin olabileceğine de bir örnek vermiş olur. Türk sadece bir gösteriydi. Yine de, kendi kendine çalışmasının imkansız olacağına inanılan bazı şeyler, bir dönem sonra gayet mümkün olabilir şeyler olduğu anlaşılır. Yani tam da o döneme denk gelen Charles Babbage sayesinde bu inanç da değişmek üzereydi.

Eziyet Çekmek - Sahne

Charles:
Bilirsin işte, ağızlığını ısır.
Hız her şeydir.
Birkaç ay içinde bitecektir.
Emma:
Beni endişelendiren şey ne ay...
...ne yıl, ne de onlarca yıl Charles.
Sahiden de...
...ebedi ruhunu bu kadar
az mı düşünmektesin?
Charles, cennetin kapılarından
hiç geçemeyecek olman...
...ve sonsuza dek
ayrı kalabilecek olmamız...
...hiç umurunda değil mi?
Charles:
Elbette umurumda.
Elbette umursuyorum.
Bunca yıldır neden
muallâktayım sanıyorsun?
Kısır bir arı gibiyim.
Bir bilim adamıyım,
ancak gün gibi aşikâr olan...
...gerçekleri görme korkusundan,
çalışmaya bir türlü cüret edemiyorum.
Hâlâ yeterince eziyet
çekmediğimi mi düşünüyorsun?
Emma:
Bana kalırsa sen Tanrı'yla
bir savaş içindesin Charles.
İkimiz de kazanamayacağını biliyoruz.

Filmdeki oyuncular daha önce A Beatiful Mind (Akıl Oyunları) filminde de oynadılar. Üstelik kaybettiği kızını sık sık hayal eder. Kurgusunda da o filmden biraz esinlenme var, görünüyor.

Taranmış Sayfa Yazısını Doğru Yerleştirmek - Yazılım

Tarayıcı ve OCR yazılımları, bir kitap sayfasındaki her satırı, yeni bir satır başı olarak tarar, yazıya dönüştürürken. Amaç yazıyı, sayfadaki yerleşimine benzetmektir. Oluşturulan yazı, bilgisayarda incelenirken fena görünmez. Ama tablet ya da telefon gibi küçük ekranlı bir aygıtta incelenirken, çirkin bir yazıyla karşılaşılır. Yazı, olmadık yerlerinden bölünüp alt satıra geçiyordur. Üst satırın yarısı boş kalıyordur oysa. Yazı bütünlüğünü kaybetmiştir. O her satır yeni bir paragraf gibi algılanıyordur çünkü.

Bu fonksiyon yazıdaki satırları birleştirir. Bütün bir yazı oluşur. Sadece gerçek paragrafları böler, doğru yerlerinden. Artık taranan yazı, her ekranda iyi görünecektir.

Fonksiyon Kodu

def satirbirlestir(bmetin):

    muzunluk=len(bmetin)-1
    sira=0
    yenimetin=""
    while sira<=muzunluk:
        if bmetin[sira:sira+2] == "\n\n":
#       Paragraf bitişi
            yenimetin+="\n\n"
            sira+=2
        elif bmetin[sira:sira+2] == "-\n":
#       Satır sonu bölünen kelime           
            sira+=2
        elif bmetin[sira:sira+1] == "\n":
#       Satır sonundaki tam kelime           
            yenimetin+=" "
            sira=sira+1
        else:
#       Diğer tüm harfler aynen ekleniyor       
            yenimetin+=bmetin[sira]
            sira+=1

    return yenimetin

***

Aslında üreticilerin tarayıcı ve OCR yazılımlarına buna benzer bir kodu hâlâ eklememiş olması ilginçtir. Kullanıcılar, bir kitap sayfası tararken, böyle bir seçeneklerinin olduğunu fark etmeleri hoşlarına gidecektir. Eh, fonksiyonun kodunun çok ayrıntılı olması gerekmediğinden, açık kaynak kod olarak paylaşmakta sorun görülmedi. :-)

Resimlerdeki örneklerde, bir kitap sayfasının bir tablette nasıl göründüğü gösterilmiştir. Daha alttaki örnekte ise bu fonksiyon uygulandıktan sonraki durumu gösterilmiştir.

Fonksiyonu Uygulanmadan Önceki Görünüm:

Fonksiyon Uygulandıktan Sonraki Görünüm:

Not: Blogtaki her alıntı henüz bu fonksiyonla düzeltilmemiştir. Dolayısıyla bir tablet yada telefonla diğer taranan alıntıların nasıl göründüğünü deneyebilirsiniz.

Merkezi olmayan internet konusu - Konferans

İnterneti kim kontrol ediyor? Artan bir şekilde,

bu sorunun cevabı büyük şirketler ve

hükümetler -- web geliştiricisi Tamas Kocsis'e

göre, dijital gizliliği ve çevrimiçi bilgiye erişimi

tehdit eden bir trend. Bu bilgilendirici

konuşmasında, Kocsis internet özgürlüğüne

karşı farklı tehditleri analiz ediyor ve gücü,

günlük kullanıcılara geri veren alternatif,

merkezi olmayan bir ağ inşa etme planını

paylaşıyor.

- Bu gücü suistimal etmek çok kolay. Örneğin,

geçen sene, 9 milyon web sitesi için eşik bekçisi

olan bir şirketin CEO'su halktan gelen baskılar

sonucunda, yönettiği sitelerden bir tanesini, aşırı

sağ bir sayfayı durdurmaya karar verdi.

Sonrasında iş arkadaşlarına bir email gönderdi.

"Bu keyfi bir karardı. Bu sabah kötü bir ruh

hâliyle uyandım ve onları internetin dışına

göndermeye karar verdim." Kendisi bile kabul

ediyor, "Hiç kimse bu güce sahip olmamalı."

Cevap olarak çalışanlardan biri şöyle sordu:

"Bugün internetin öldüğü gün mü?"

- Bu da kullanıcılara korumak

istedikleri siteleri barındırma yetkisi veriyor. Bu

ağ üzerinde, siteler diğer ziyaretçiler tarafından

doğrudan indiriliyor. Şöyle ki eğer 100

ziyaretçili bir siteniz varsa o site dünya

genelinde 100 bilgisayarda barındırılıyordur.

- Çin'de, internet sıkı bir şekilde kontrol ediliyor.

İnsanlar hükûmeti eleştiremiyor, protesto

düzenleyemiyor, ayrıca Tiananmen Meydanı

Katliamı'nın kurbanlarını anmak için bir tür

emoticon paylaşmak da yasak. Merkezi olmayan

ağ ile neyin görülüp görünmeyeceğine karar

veren merci hükûmet olmayacak. İnsanlar

olacak. Bu da interneti daha demokratik kılar.

- Örneğin, Avrupa

Parlamentosu'nun önünde yeni bir yasa tasarısı

var, bir telif koruma yasası ve bu yasanın 13.

Madde'si var. Eğer yasa geçerse bütün büyük

web sitelerinin büyük şirketlerin kontrol edeceği

kurallara göre otomatik olarak içerikleri

engelleyen bir filtre uygulamaları gerekecek.

Fikir temelde telif haklarını korumak için olsa

da bu internette yaptığımız pek çok şeyi

tehlikeye atabilir: blog yazmak, eleştirmek,

tartışmak, bağlantılamak veya paylaşmak.

- Bazen bu filtreler sadece belirli içerikleri

kaldırmıyor fakat sizin bağlı olan hesaplarınızı

da kaybetmenize sebep oluyor: mail adresinizi,

belgelerinizi, resimlerinizi veya henüz

tamamlanmamış kitabınızı, ki bu yazar Denis

Cooper'ın başına geldi

- Geçen sene, Çin'in Güvenlik Seddi yarattığım

ağı engellemeye başladı. Bu hareket beni resmi

olarak hükûmet destekli internet sansürünün

düşmanı hâline getirdi.

- Bu ağı yaratmaktaki ikinci motivasyonum

endişeydi. İnternetimizin geleceğinin

kontrolümüz dışında olmasından korkuyorum.

Artan merkezileşme ve yasa tasarıları ifade

özgürlüğümüzü tehdit ediyor ve dolaylı olarak

demokrasimizi de. Benim için merkezi olmayan

bir ağ yaratmak güvenli bir liman yaratmak

demek, kuralların büyük şirketler ve politik

partiler tarafından değil, insanlar tarafından

koyulduğu bir alan.

Bir Yorum

Kullanıcılar, her ziyaret ettikleri sitenin aynı zamanda yayıncısı haline gelecek. Web Hosting şirketleri atlatılmış olacak. Buna benzer şey BitTorrent'tir. BitTorrent'te dosyalar yayınlanır, bu yöntemde internet siteleri. Artık bir merkez olmayacak. Böylece internete hükumetler müdahale edemeyecek. Anlattığı yöntemin daha özgür bir ortam oluşturacağı konusunda haklı olabilir. Ama her içerik, her ziyaretçi bilgisayara indiriliyor olduğunda, içeriğin telif haklarının korunması, iyimserliğinin aksine şimdikinden daha zor olabilir. Çünkü kullanıcı, zaten inmiş olan bir içeriğe daha rahat erişecektir açıkçası. Ayrıca kullanıcı, her ziyaret ettiği sitenin aynı zamanda yayıncısı haline gelmeye neden gönüllü olsun. İnternet bağlantısı yayın için kullanıldığında, bant genişliği dolacağı için kendi internet erişim hızı da düşecektir. Bunu neden istesin! Ve küçük siteler (örneğin bloglar) için bu yöntem kullanışlı olmayabilir. Çünkü o sitelere erişen kullanıcı sayısı zaten azdır. Ve o az kullanıcıların hepsinin bilgisayarının bazı saatlerde kapalı olma olasılığı yüksektir. Yani o saatlerde o sitenin yayını olmayacaktır! Yeni kullanıcılar o siteye ulaşamayacaktır. Belki de fikrin biraz daha olgunlaşmasını beklemek gerekiyor. :-)

İnanç Meselesi - Alıntı

Ağustosta başka bir grup şişelemeci ile buluştum, bu sefer

İspanya'daydım ve bu seferkiler mutluydular. Uluslararası baş-

kan olarak lvester şişelemecileri birleştirmeyi denemişti ancak

Goizueta'yı aradıklarında geri adım atmak zorunda kalmıştı,

Almanya'da yaşadığım duruma çok benzerdi. İspanya da, aynı

Almanya gibi, çok iyi ve güçlü bir sisteme sahipti ancak büyüme

1990'larda durmuştu çünkü maliyetler ve fiyatlar çok yüksekti

ve pazara yeterince yatırım yapılmıyordu. Grup başkanı ola-

rak, İspanyol şişelemecilerle bir araya gelmiş ve ilişkiyi yeni-

den yapılandırmayı denemiştim. Zorlu ve düşmanca tavır ser-

gileyen bazı genç şişelemeciler toplantıya ellerinde bir şikâyet

listesiyle katılmışlardı, Avrupa Birliği yasalarının izin verdiği

Almanya'daki Coca-Cola şişelemecilerinden İspanya’ya yapılan

sevkiyatlar gibi. AB yasalarını çiğnememizin mümkün olmadı-

ğını söyledim. Daha sonrasında birleşmeyi tartıştık. Her şeyin

etkenlik ve etkililik ile ilgili olduğunu anlatmaya çalıştım. Eğer

kendi şişeleme haklarından vazgeçmeyi istemiyorlarsa, onlara

müşterek satınalmalar ve merkezi bir bilgisayar sistemi kurma

yoluyla maliyetleri düşürebilecekleri “virtüel çapa şişelemecisi"

olarak isimlendirilen sistemi kurmalarını önerdim. Süpermar-

ket zincirlerine ve diğer büyük müşterilere satış yaptıkları mer-

kezi bir örgütleri hâlihazırda mevcuttu, bu nedenle bahsetti-

ğim kavramı anladılar ve etkililiği nasıl artırabileceklerini ve

maliyetleri nasıl azaltabileceklerini gördüler.

“Eğer bu şekilde hareket ederseniz ve maliyetleri düşürür-

seniz, yerel mülkiyetin gücünün devam ettiğini görürsünüz," de-

dim onlara. “Bu benim için tercih edilebilir bir strateji olacak-

tır." Aynı zamanda, biraz sert konuşarak, daha önce bu kadar

inancını yitirmiş bir şişelemeci grubuyla karşılaşmadığımı ve

sistemle ilgili bir tereddütleri varsa fabrikalarını satmayı dü-

şünmeleri gerektiğini söyledim.

Bunun üzerine, yaşlı şişelemeciler tartışmaya katıldılar ve

genç yöneticileri kötü polisliğe iterek iyi polis rolünü aldılar.

Önümüzdeki haftalar ve aylar boyunca diyaloğu geliştirdik ve

yerel yönetimlerle birlikte iyi çalışmalar yürüttük.

Yönetim kurulu başkanı ve CEO olduğum zaman, İspanya

Avrupa’daki Coke sisteminin en parlak yıldızıydı, bunda kesin-

likle İspanyol ekonomisindeki büyümenin ve yenilikçi bir pa-

zarlama dehası olan Marcos de Quinto’nun da büyük payı vardı.

İspanyol şişelemecilerle çok iyi ilişkiler ve arkadaşlıklar kur-

muştum. Bir franchise sisteminin nasıl olması ve çalışması ge-

rektiğinin çok iyi bir örneğini teşkil ediyorlardı. Üst üste birkaç

yıl en iyi ilk üçte yer almayı başaran İspanya 2007'de dünya-

daki en iyi ülke olarak Woodruff Ödülü'ne hak kazandığında

çok etkilenmiştim.

Neville Isdell

Bazen yapılan işe inanç kalmaz. Bu yüzden işi geliştirmek, yeni yatırımlar yapmak, boşa çabalamak gibi hissettirir. Motivasyon biter. Bir şeylerin değişebileceğine inandırılması yeniden harekete geçirebilir, isteklendirir. Ya da en azından, belki gerçekten de bu işi artık istenmediğiyle yüzleştirilmesi sağlanmış olur. Neville Isdell İspanyol şişelemecilerle iyi bir iletişimi sağlamış görünüyor. Yeniden motivasyon oluyorlar. Etkinliklerini artırıyorlar. Ve, evet; Bu şişelemeciler iyi bir başarı elde ediyorlar!

Gizli Formül - Alıntı

Coca-Cola Güney Afrika'yı Apartheid nedeniyle terk etmişti.

Orta Doğu'dan ürünlerimizi İsrail'e sattığımız için kovul-

muştuk. Hindistan’dan ise tamamen farklı bir nedenden dolayı

ayrıldık: gizli formül.

1977'de yeni seçilmiş Hindistan hükümeti Hintli bir şirket ile

ortaklık kurmamızı ve gizli formülü açıklamamızı talep etmişti.

Reddetmiştik. Daha sonra çantalarımızı topladık ve dünyanın

en kalabalık ikinci ülkesini terk ettik. Gizli formülün bir pazar-

lama mitinden başka bir şey olmadığına inananlar için, Hindis-

tan bir ders olmalı. Gizli formülümüzü savunmak için bir milyar

insanın yaşadığı bir pazardan yürüyüp gittik, aynı IBM'in kay-

nak kodunu ifşa etmeyi reddettikten sonra yaptığı gibi.

Neville Isdell

İnsanlara markası gözükmeyecek şekilde birer yudum kola içiriliyor ve hangisini beğendikleri soruluyor. Yanıtlar noter huzurunda kaydediliyor. Sonuçlar ilginç. %59 oranında Pepsi’nin daha çok tercih edildiği görünüyor. Ama! Markayı bilerek içtikleri durumda Coca-Cola'yı tercih ediyorlar; Pazar payından kolayca anlaşılıyor yani. Çünkü insanlar Coca-Cola'yla güçlü bir bağ kurmuş durumda. Önemli olan da bunu başarmaktı zaten. :-) Ayrıntılar burada.

Elbette formülün gizliliğinin korunmak istenmesi gayet anlaşılır bir şey. Yine de, aynı zamanda bir pazarlama miti olarak kullanılmadığından da emin olunamaz açıkçası. :-) Bir gizem ve bağ kurma aracı neden olmasın. :-)

Neden robotlara karşı duygusal bir bağımız var - Konferans

Ahlâk bilimci Kate Darling, duygu hisseden

robotlar geliştirmekten çok uzak olduğumuzu

fakat bizim onlara karşı hislerimiz olduğunu ve

bu tür bir içgüdünün de sonuçları olabileceğini

söylüyor. Niyetimizi ve hayatımızı makinelere

yansıtmanın nasıl biyolojik olarak içimize

işlendiğine ve onların da bizim kendimizi daha

iyi anlamamıza nasıl yardım edebileceklerini

daha fazla öğrenin.

- Washington Post 2007'de Birleşik Devletler

ordusunun kara mayınlarını etkisiz hâle getiren

robotu test ettiğini yazdı. Robotun çalışma şekli

ise şöyle, bir çubuk böcek şeklindeydi bir mayın

tarlasında bacakları üstünde yürüyor ve her

mayına bastığında bacaklardan biri havaya

uçuyor ve daha çok mayının imhası için

bacakları üzerinde ilerliyordu. Tatbikatın

başında olan albay ise tatbikatın iptalini

isteyivermiş çünkü zarar görmüş robotun mayın

tarlasında kendini çekiştirmesini izlemenin çok

insanlık dışı olduğunu söylemiş. Katılaşmış bir

askeri memurun ve benim gibi birisinin

robotlara karşı böyle bir tepki vermesine sebep

olan şey nedir?

- Araştırma bunu Roomba elektrikli

süpürgesi gibi en basit ev aletiyle dahi

yaptığımızı gösteriyor.

(Kahkaha)

Yeri temizlemek için etrafta dolanan bir disk.

Kendi kendine etrafta dolanmasından dolayı da

insanların ona Roomba demesine yol açıyor, bu

yüzden Roomba koltuğun altına sıkıştığında

kötü hissediyorlar.

(Kahkaha)

- Tarih boyunca da, bazı

hayvanlara araç veya mal gibi davranırken

bazılarınaysa nazikçe davranıp toplum

içerisinde arkadaşlarımız olarak yer verdik.

Bence robotlarla da benzer şekillerde entegre

olmak gayet akla yatkın.

Tabii ki hayvanlar canlı. Robotlarsa değil.

Robotlarla çalıştığımdan ötürü herhangi bir şeyi

hissedebileceklerini geliştirmekten çok uzak

olduğumuzu söyleyebilirim. Ama onlar yerine

hissediyoruz, önemli olan bu.

- Zaten harika

kullanılan vakaları görüyoruz. Mesela,

robotların daha önce görmediğimiz şekilde

otistik çocuklarla ilgilendiğini veya

öğretmenlerle çalışan robotların çocuklarla

uğraşırken yeni sonuçlar aldığını görüyoruz.

Sadece çocuklar da değil. Önceki çalışmalar,

robotların sağlık alanında doktor ve hastalara

yardımlarını gösteriyor.

- Bu yavru

dinazor robotla edindiğim ilk deneyiminden

birkaç yıl sonra arkadaşım Hannes Gassert ile

bir workshop yaptık. Bu beş bebek dinazoru

aldık ve beş takıma ayrılan insanlara verdik.

İsimlendirmelerini daha sonrasında

oynamalarını ve bir saat kadar etkileşimde

olmalarını istedik. Üstelik, bir çekiç ve balta

çıkardık robotlara işkence edip öldürmelerini

istedik.

(Kahkaha)

Beklediğimizden biraz daha dramatik olduğunu

gördük çünkü katılımcılardan hiçbiri yavru

dinazorlara biraz olsa bile saldırmadı bu yüzden

de biraz doğaçlama yapmak zorunda kaldık ve

şöyle dedik "Başka takımın robotunu yok ederek

kendinizinkini kurtarabilirsiniz."

(Kahkaha)

Bu bile işe yaramadı. Yapamadılar. Son olarak

da "Biri baltayı vurmazsa tüm robotları yok

edeceğiz." dedik. Biri ayağa kalktı, baltayı aldı.

Baltayı aşağı, robotun ensesine indirince de tüm

oda ürktü. Bu günahkâr robot için odada yarı

şaka yarı ciddi bir sessizlik oluştu.

(Kahkaha)

- Ama

bu soruya cevabın insan davranışlarını, sosyal

normları etkileme potansiyeli var. Hayvani

gaddarlık kurallarına benzer şekilde belli

robotlarla ne yapıp yapamayacağımıza dair

kuralları etkileme potansiyeli var. Çünkü

robotlar hissedemeseler dahi onlara karşı

davranışlarımız bizim için önemlidir.

Kurallarımızı değiştirip değiştirmememize

bakmaksızın robotlar kendimiz hakkında yeni

bir anlayışa varmamıza yardım edebilirler.

- Çünkü bir çocuk Roomba'ya karşı

nazik olduğunda, bir asker harp meydanındaki

bir robotun hayatını kurtarmaya çalıştığında

veya bir grup insan bir yavru robot dinazora

zarar vermeyi reddettiğinde robotların yalnızca

motor, eşya veya algoritma olmadığını görürüz.

Onlar insanlığımızın yansımalarıdır.

Aslında bazı insanların nazik davrandıkları sadece robotlar değildir. Bilgisayarına veya başka bir çok sık kullandığı aygıtına da çok nazik davranırlar. Hatta muhtemelen bilgisayarın Windows adını, sevdiği bir roman karakterinin adını vermişlerdir. Bu insanlar, o aygıtlarını yıllarca kullanabilmeyi umarlar. Elbette 1-2 yılda bir telefon ya da bilgisayarını değiştiren insanlar böyle bir bağ hissetmezler. Bu yüzden nazik olmaya gerek de duymazlar.

Luhan Yang: Organ nakli beklerken hastaların ölmediği bir dünya nasıl yaratılır - Konferans

(Domuz vücudunda insan organı yetiştirilecek. Önce, insana zarar verecek PERV virüsünden arındırılması gerekiyordu. Böylece domuz, insan için uygun hale getirilmiş olacak. Sonunda bu başarılmış. Ama heyecanlanmak çok erken görünüyor.)

Neredeyse yarım yüzyıldır, bilim insanları

hayvan organlarını insan bedenine nakletmek

üzerinde çalışıyorlar. Bu, binlerce insan için

hayat kurtarıcı bir organ bağışı olabilir. Ama

domuzlardaki PERV virüsünün insana geçmesi

tehlikesi her zaman göze alınmış ve hatta

araştırmaları bile durdurmuş. Bu muhteşem

konuşmasında Luhan Yang bir çözüm dile

getiriyor: Gen düzenlemesi yapan CRISPR

teknolojisi kullanarak ekibiyle birlikte virüs

taşımayan domuz yarattı. Bu buluş domuzlarda

insana nakledilebilen organların yetiştirilmesini

mümkün kılabilir. Sınırları aşan bilim ve onun

organ yetmezliğine yardımı hakkında daha fazla

şey öğrenin.

- Bir biyolog ve genetikçi olarak bu problemi

çözmeye yardım etmek benim görevim haline

geldi. Bugün, umutla söylemeliyim ki Laika

sayesinde bu yolda ilerleme katediyoruz. Gen

düzenleme teknolojisi kullanarak insanlara

nakledilebilen organları güvenle domuzların

içinde yetiştirmek artık çok uzak bir gelecek

değil.

- Neden domuz

organları diye sorabilirsiniz? Çünkü bazı

domuzlar bizlerle aynı boyut ve fizyolojiye

sahip olan organlar taşıyorlar.

- Doğayı seviyorum. Bir uzmanlık alanı

seçeceğim zaman Pekin'de Peking

Üniversitesi'nde Biyoloji bölümünü seçtim.

Ama daha çok öğrendikçe daha çok soru

sordum. Nasıl olur da genetik yapımız

hayvanlarınkine çok yakın olduğu halde

onlardan çok daha farklıyız? Bağışıklık

sistemimiz nasıl birçok patojenle savaşmasına

rağmen kendimize saldırmayacak kadar akıllı

olabiliyor? Bu sorular bana işkence veriyordu.

Kulağa can sıkıcı gibi gelse de sonuçta bir bilim

insanıyım.

- 2008 yılında, Harvard

Üniversitesi'ne doktora için kabul edilme

şansına eriştim ve Dr. George Church'le birlikte

çalıştım. Onun laboratuvarında çalışırken

memeli hayvanların genetik yapısını öğrendim

ve test ettim. Tüm deneyler arasında, bir tanesi

beni Laika'ya götürdü. 2013 yılında,

meslektaşlarımla birlikte CRISPR teknolojisini

kullanarak insan hücrelerinde bazı değişimler

yaptık. DNA değişimi konusunda böyle bir

aracın başarıyla kullanımını gerçekleştiren ilk

iki gruptan biriydik. Bilim keşfi için heyecanlı

anlardı.

- Gen düzenleme aracı olan CRISPR'ın

iki kompononenti var. Enzim CRISPR isimli bir

makas ve RNA rehberi dediğimiz bir şey. Bunu

mikroskoplu genetik bir makas gibi düşünün.

RNA mikroskoplu rehber makası kesmek

istediğimiz yere getiriyor ve "şurayı kes" diyor,

Enzim CRISPR ise DNA'yı bizim istediğimiz

gibi kesip tamir ediyor.

- İlk önce domuz hücrelerini virüslerden

temizledik ve bağışıklık sistemimize uyumlu

yaptık. O hücrenin çekirdeği yeniden domuz

yumurtasına nakledildi ve embriyoya dönüşmesi

sağlandı. Ortaya çıkan embriyo sonra taşıyıcı

annenin rahmine yerleştirildi ve bir domuza

dönüşmesi sağlandı. Aslında bu bir klonlama

işlemi. Yavru domuz yeni organlar taşıyacak,

çok büyük ihtimalle bağışıklık sistemimiz onları

reddetmeyecek.

- Laika'ya,

Dünya'nın yörüngesini dolaşan ilk hayvan olan

Sovyet köpeğin ismini verdik. Umut ediyoruz ki

Laika ve kardeşleri bizleri bilimin ve tıbbın yeni

sınırlarına götürecek.

Chris Anderson: Bunun için heyecanla bekleyen birçok

insan var, potansiyeliniz olağanüstü. Buna karşı

çıkıp şöyle söyleyenler olacak, "Domuz çok

tatlı. İnsanlar kendi yararları için bu tatlılıkları

kullanmamalı." Buna bir cevabınız var mı?

Luhan Yang: Elbette. Düşünün, bir domuz sekiz insan

hayatını kurtarıyor. Ek olarak, insanlarda olduğu

gibi, eğer domuzun bir böbreğini alırsak o hala

yaşamaya devam edebilir, bu problemlere karşı

düşünceliyiz ama bence maksadımız hastaların

ve onların ailelerinin henüz görülmemiş

ihtiyaçlarını karşılamak.

CA: Ayrıca bunu size domuz eti yiyenler

söylemez, doğru mu?

LY: Kesinlikle.

Rakipten Bilgi Alabilmek - Alıntı

Zaman zaman kullandığım strateji geliştirme yöntemlerin-

den birisi, sektöre rakibimizin objektifinden bakmaktı. Manila

Intercontinental Hotel’de üst yönetimi bir strateji oturumuna

davet etmiştim. Pepsi posterleri ile dekore edilmiş bir odaya

girdiler. İçmeleri için buz gibi Pepsi'ler ve giymeleri için Pepsi

tişörtleri hazırlatmıştım. Kesinlikle çok şaşırmışlardı. Sonra-

sında Coca-Cola sistemindeki zayıflıkları saptamak ve liderli-

ğimizi sürdürmek için bir strateji geliştirmek üzere tüm gün

sürecek bir oturumu yönettim. Bu tür bir toplantıda insanla-

rın kendilerini rahat hissetmeleri yaklaşık yarım saat alır, fa-

kat yarım saat geçince her şey yerli yerine oturur ve çalışanlar

hatalı ve güçlü yönleriyle ilgili tamamen dürüst bir değerlen-

dirme yapmaya başlarlar. Takip eden günlerde elde edilen ve-

rileri yorumlamak daha iyi iş stratejileri geliştirmeye yardımcı

olur. Bu toplantılardaki insanların acımasız dürüstlüğünü ve

doğal olarak itiraf etmekte isteksiz oldukları gizli kusurların

açığa çıkmasını görmek inanılmazdır.

Neville Isdell

Buradan çıkarılabilecek diğer ders de şudur. Rakip şirketteki insanlarla bir samimiyet kurmak insani olabilir. Ama mümkün olduğunca genel konuları kapsamalıdır. Samimiliğe, işinin ayrıntılarının dahil edilmesine izin vermemelisin. Çünkü verdiğin bilgiler için duyulmamış gibi yapılmayacaktır. Rakip, avantajına olacak bilgileri kullanacaktır. :-) Ne kadar samimi bir ortam oluşursa oluşsun, örneğin Coca-Cola'dan hiç kimse gizli formülden bahsetmek istemez; Sen de iş konusuyla ilgili ağzından çıkacak her söze dikkat etmelisin. :-)

Düşüncenin Dili - Alıntı

DÜŞÜNCENİN DİLİ

Rüyalar aşırı yüklenmiş beyin için bir güvenlik kapakçığıdır.

SIGMUND FREUD, Rüyaların Yorumu, 1911

Beyin onun sayesinde düşündüğümüzü düşündüğümüz bir aparattır.

AMBROSE BIERCE, Şeytanın Sözlüğü

Neokorteksin çalışma yollarıyla ilgili şimdiye kadar öğrendiklerimizi özetlemek için 35-40. sayfalardaki neokortikal şekil tanıma modülü diyagramlarına bakabilirsiniz.

a) Dendritler şekli temsil eden modüle giriş yaparlar. Şekiller iki ya da üç boyutlu gibi görünse de tek boyutlu sinyal dizisiyle temsil edilirler. Şekil, şekil tanıyıcının şekli tanıyabilmesi için bu (ardışık) sırayla var olmalıdır. Dendritlerin her biri eninde sonunda daha alt kavramsal basamaklarda bulunan, alt basamakta bu şekli oluşturan şekillerden birini tanımış, bir ya da daha fazla şekil tanıyıcı aksonuyla bağlantı kurar. Girdi şekillerinin her biri için alt basamaktaki birçok şekil tanıyıcı, daha alt basamaktaki şekilleri tanıdığı sinyalini oluşturabilir. Şekli tanımak için gerekli olan eşik değeri, tüm girdi sinyalleri ulaşmamış olsa dahi aşılabilir. Modül sorumlu olduğu şeklin var olma olasılığını hesaplar. Bu hesaplama “önem” ve “boyut” parametrelerini dikkate alır (aşağıda [f] maddesine bakabilirsiniz).

Bazı dendritlerin modülün içine, bazılarının da modülden dışarıya sinyal ilettiğini unutmayalım. Eğer birkaç tanesinin dışında tüm girdi dendritleri bu şekil tanıyıcıya alt basamaklarındaki şekillerin tanındığı sinyalini gönderirse bu şekil tanıyıcı aşağıdaki şekil tanıyıcıya ya da şekil tanıyıcılara alt basamak şekillerinin henüz tanınmadığını sinyalleyerek yüksek bir ihtimalle bu şeklin yakın zamanda tanınacağını ve alt basamak şekil tanıyıcısının ya da tanıyıcılarının tetikte olması gerektiğini belirtir.

b) Bu şekil tanıyıcı (girdi dendrit sinyallerinin tümünün ya da çoğunun aktive olmasına bağlı olarak) şeklini tanıdığında bu şekil tanıyıcının aksonu (çıktısı) aktifleşir. Böylece, bu akson girdi işlevi göreceği, birçok yüksek basamak şekil tanıyıcıya bağlanan bütün dendrit ağına bağlanır. Bu sinyal, büyüklük bilgisini iletir ve bu şekilde bir sonraki kavramsal basamakta bulunan şekil tanıyıcılar bu bilgiyi dikkate alır.

c) Yüksek basamaklardaki bir şekil tanıyıcı onu oluşturan şekillerin kendisinin temsil ettiği şekil hariç tümünden ya da çoğundan pozitif sinyal alıyorsa bu yüksek basamak tanıyıcı sinyal alamadığı tanıyıcıya sinyal gönderip temsil ettiği şekli beklediğini söyleyebilir. Böyle bir sinyali alan tanıyıcı bazı girdileri mevcut değilse ya da anlaşılmıyorsa bile eşik değerini düşürerek aksonuna sinyal gönderme olasılığını artırır.

d) Aşağıdan gelen engelleyici sinyaller şekil tanıyıcının şeklini tanıma ihtimalini azaltır. Bu durum bahsettiğimiz şekil tanıyıcıyla ilişkilendirilmiş şeklin alt basamaktan tanınmış şekillerle tutarlı olmamasından kaynaklanabilir (örneğin bir bıyığın alt basamaktaki bir tanıyıcı tarafından tanınması görüntüdeki kişinin “kadın” olması ihtimalini düşürür).

e) Yukarıdan gelen engelleyici sinyaller de şekil tanıyıcının şekli tanıma olasılığını düşürür. Bu durum, yüksek basamaktaki bir kavram için şeklin ilişkilendirildiği tanıyıcıyla tutarsız olmasından kaynaklanabilir.
(Buna da ben örnek vereyim: Yukarıdaki şekil tanıyıcı, karşısındaki kişinin kadın olduğuna çoktan karar vermiş olsun. Alt basamaktaki bir şekil tanıyıcının, bir şeyi bıyığa benzetmeye başladığını varsayalım. Bu durumda, yukarıdaki şekil tanıyıcı, alttaki şekil tanıyıcıyı baskılar. Aşağıya engelleyici sinyal gönderir. Alt basamaktaki şekil tanıyıcının, şekli tanıma ihtimalini azaltır.)

f) Her bir girdi için önem, tahmini boyut ve boyutun tahmini çeşitliliği gibi depolanan parametreler vardır. Modül bu parametreleri temel alarak genel bir olasılık hesaplar, var olan girdileri belirten o anki sinyalleri ve bu sinyallerin büyüklüğünü hesap eder. Bunu matematiksel olarak ideal bir şekilde başarmanın yolu “gizli Markov modeli” tekniğidir. Böyle modeller bir hiyerarşide düzenlendiğinde (neokortekste olduğu gibi ya da neokorteksi simüle etme girişimlerinde olduğu gibi) buna hiyerarşik gizli Markov modeli deriz.

Neokortekste tetiklenen şekiller diğer şekilleri tetikler. Kısmen tamamlanmış şekiller, kavramsal hiyerarşinin aşağılarına sinyaller gönderir; tamamlanmış şekiller kavramsal hiyerarşinin yukarılarına sinyaller gönderir. Bu neokortikal şekiller düşünmenin dilidir. Aynı dil gibi hiyerarşiklerdir fakat aslında dil değillerdir. Düşüncelerimiz birincil olarak dil elementleri olarak kavranmaz, dil de neokorteksimizde şekiller hiyerarşisi şeklinde bulunuyor olsa bile yalnızca dili temel alan düşüncelere sahip olabiliriz. Ancak çoğu zaman düşünceler bu neokortikal şekillerle temsil edilir.

Yukarıda açıkladığım gibi, eğer bir kişinin neokorteksindeki şekil aktivasyonlarını ortaya çıkarabilseydik aktive edilmiş şekillerin altında ve üstünde yer alan bütün şekil hiyerarşisi olmadan bu aktivasyonların ne anlam ifade ettiğiyle ilgili çok ufak bir fikrimiz olurdu. Bu da aşağı yukarı bir insanın bütün neokorteksine erişim gerektirir. Düşüncelerimizin içeriğini anlamak bizim için yeterince zorken bir başka insanınkini anlamak kendimizinkinden farklı olan bir neokorteks üzerinde uzmanlaşmayı gerektirirdi. Elbette henüz bir başkasının neokorteksine erişimimiz yok, bunun yerine bu kişinin kendi düşüncelerini dile (bununla birlikte el kol hareketleri gibi daha başka şeylere de) dökme girişimlerine güvenmemiz gerekiyor. İnsanların bu iletişim görevlerini başarmadaki eksik becerileri bir başka karmaşıklık tabakası daha ekliyor - hiç şüphesiz birbirimizi ne kadar doğru anlıyorsak bir o kadar da yanlış anlarız.

İki çeşit düşünme tarzımız var. Biri yönlendirilmeyen düşünce, yani düşüncelerin mantık dışı bir şekilde bir diğerini tetiklemesi. Bir iş yaparken, örneğin toprak tırmıklamak ya da yolda yürümek, ani bir şekilde yıllar ya da on yıllar öncesinden anı hatırlamaya başladığımızda deneyimi geri çağırırız çünkü tüm anılar bir şekil sekansıdır. Daha geniş çaplı bir hikâye koleksiyonunu oluşturmamızı sağlayan bir sürü başka hikâye hatırlamadan ani bir şekilde bir sahneyi görsel hâle getiremeyiz. Eğer sahneyi bu şekilde görselleştirebilirsek aslında sahneyi hatırlama zamanlarından kalma ipuçlarıyla zihnimizde yaratıyoruzdur; anının kendisi görüntü olarak ya da görsel olarak saklanmaz. Daha önce bahsettiğim gibi, bir düşüncenin aklımıza gelmesini sağlayan tetikleyiciler belirli ya da belirsiz olabilir. Alâkalı düşünce dizisi hemen unutulmuş olabilir. Düşünce dizisini hatırlasak bile bu dizi, doğrusal olmayan ilişkiler devresi gibidir.

İkinci düşünme tarzımız ise yönlendirilen düşünmedir, bu düşünme tarzını bir problemi çözme girişiminde bulunduğumuzda ya da düzenli bir cevap formüle ettiğimizde kullanırız. Örneğin, birine söylemeyi düşündüğümüz bir şeyi zihnimizde prova ediyor olabiliriz ya da yazmak istediğimiz bir paragrafı (belki de zihin üzerine yazdığımız bir kitap için) formüle ediyor da olabiliriz. Bunlar gibi görevleri düşündüğümüzde her bir işi hemen küçük iş parçalarına ayırır ve bir hiyerarşi oluştururuz. Bir kitap yazmak, örneğin, bölümleri yazmayı içerir; her bölüm kendi içinde parçalardan oluşur; her parça paragraflardan; her paragraf bir düşünceyi anlatan cümlelerden oluşur; her düşünce bir grup elementten oluşur; bu elementler ve elementler arasındaki ilişkiler açıkça ifade edilebilmesi gereken fikirler içerir vb. Aynı zamanda neokortikal yapılarımız izlenmesi gereken belirli kuralları öğrenmiştir. Eğer görev yazmak ise gereksiz tekrarları önlememiz gerekir; okuyucunun yazılan şeyi takip edebildiğinden emin olmalıyız; dilbilgisi kurallarına ve yazı stili kurallarına uymamız gerekir vs. Dolayısıyla yazar zihninde bir okur modeli inşa etmelidir ve bu inşa da hiyerarşik olmalıdır. Yönlendirilen düşünmeyi uygularken neokorteksimizdeki listelere doğru adım atıyoruz, bu listelerin her biri geniş alt liste hiyerarşilerine uzanır ve her biri kendi değerlendirmelerini göz önünde tutar. Neokortikal şekildeki liste elementlerinin koşulları içerdiğini de akılda tutmalıyız, bu sayede sonradan gelen düşüncelerimiz ve hareketlerimiz, bizler bu süreçte giderken yapılan değerlendirmelere bağlı olacak.

Dahası, bunun gibi her yönlendirilmiş düşünce, yönlendirilmemiş düşünce hiyerarşilerini tetikler. Devam eden, uzun uzadıya düşünme fırtınası hem duyusal deneyimlerimize hem de yönlendirilmiş düşünme girişimlerimize katılır. Bu tetiklenen şekillerin şimşek fırtınalarından oluşan gerçek zihin deneyimlerimiz karmaşık ve dağınıktır hatta saniyede yaklaşık yüz kere değişir.

Bir Zihin Yaratmak

Düşünmek, şekil tanıma hiyerarşisiyle mümkün oluyor. Nasıl çalıştığını bu bölümde güzel anlatmış Ray Kurzweil. Bu nedenle burada alıntılamak istedim. Örneğin Siri bu şekilde kullanıcıyı anlıyor. Ve araba plakalarını okuyabilen sistemler, bazı sitelerin girişlerinde kullanılabilecek kadar ucuzlamış durumda. Kitaptaki sayfaları da OCR yazılımları harfleri tanıyıp metine dönüştürüyor, yapay sinir ağı sayesinde. Yukarıdaki kitap alıntısını, tarayıcının kendi yazılımı kullanarak metne dönüştürmedim. Bunun yerine çevrim içi OCR hizmetleri kullandım. Neden? Çünkü tarayıcının bilgisayara kurulu yazılımı sabittir. Pek yeni şeyler öğrenmesi beklenmez. Çevrim içi OCR hizmetini binlerce kişi kullanmaktadır. Yani daha çok çeşitte belgeyle karşılaşır. Daha çok alıştırma yapmış olur. Dolayısıyla daha çok şey öğrenir. Harfleri daha iyi anlayacağını düşündüm. Düşündüğüm gibi de oldu. Tarayıcının kendi yazılımı, bir sürü harfi yanlış tanımasına rağmen çevrim içi OCR hizmeti sevindirdi. Sadece 6 harfi yanlış tanıdı. Çıkarılan metindeki hatalı tanınan harfleri düzelttikten sonra kullanıcı, formu geri gönderebilseydi, yapay sinir ağının öğrenmesine nasıl bir katkısı olacağını insan merak ediyor. Alıntıyı metine dönüştürmek için https://www.newocr.com denendi.

Gübre - Sahne

Richard ve Jared internet projelerini anlatmak için Bloomberg'e davet edilirler.

...

Richard: Size reklam satmayacağız, bilgilerinizi asla toplayıp satmayacağız...

Ve Gavin Belson gibi insanlar bundan kâr sağlayamayacak!

...

Sunucu: Şimdi Jared'tan Fareli Köyün Kavalcısı'nın CIO'su; Büyük duyuruyu yaparken aklında en çok ne var?

Jared: Benim mi?

Sunucu: Evet, senin Jared?

Jared: Gübre! :-)

Sunucu: Efendim!

Saatler sonra program televizyonda yayınlanır.

Dinesh: Hey Jared ilk kez Emily Chang'e çıktın ha.

Jared: O zaman çıkıyorum...

Dinesh: Ne? İzlemeyecek misin yani?

Jared: Hayır, hayır yok. Onu yeniden yaşamama gerek yok. Hem zaten ömür boyu kendimi görmekten bıkmıştım. Manevi annemin dediği gibi; “Donald, senin suratını göstermemek lazım”. :-)

...

Sunucu: ...Bugün sizin için büyük bir gün. Yeni internetiniz hakkında bilgi verir misiniz?

Jared: Gübre!

Sunucu: Efendim?

(Richard: Ov; Bu garip. Yani doğrudan Jared'e geçmişler.) :-)

Jared: Şey aa. Herhalde Londra'daki 1894 büyük gübre krizini bilirsiniz?

Sunucu: Maalesef bilmiyorum.

Jared: 1890'larda sanayi devriminde insanlar şehirlere göç etmiş.

Ve daha çok insan eşittir daha çok at,

daha çok at eşittir gübre.

Ve tahminlere göre bir sonraki yüzyılın ortalarında,

sokaklarda 3 metre gübre olacaktı.

Ama kimse bu endişeleri yok edecek yeni bir teknolojiyi tahmin edemedi.

Araba!

Bir gecede gübre sorunu ortadan kalktı.

Ve şuanda bildiğimiz internet kimlik hırsızlığı, istenmeyen posta ve korsanlarla dolu...

Yani gübre!

Ve bize göre başarılı olursa yeni ve tamamen merkez dışı bir internet araba kadar önemli olacak!

...

Bir Yorum

Evet, güzel bir sahne. İnternetin genel durumunun yanısıra Google da hicvedilmiş. :-) Peki umut edilen internet ne kadar gerçekçi. Temiz, reklamsız bir internet mümkün mü? Biraz kurcalayalım.

On dokuzuncu yüzyılda insanlar şehirlere göç etmeye başladı. Daha çok insan eşittir daha çok at, daha çok at eşittir daha çok gübre. Bir sonraki yüzyılda şehirlerde 3 metre gübre birikeceği tahmin ediliyordu. Ama 19. yüzyıl insanının hayal edemeyeceği bir şey oldu. Araba icat edildi. Gübre sorununu kökten çözdü. İnternet reklamla doldu. Televizyon yayınları ücretsizdir. İnsanlar para vermeden izler. Peki televizyon kanalları nasıl finanse edilir. Reklam verenlerden para sağlar. Reklamla finans modeli 60-70 yıldır var. Daha doğrusu, televizyondan önce de vardı. Gazeteler de reklamdan gelir sağlıyordu. Yani reklamlar, internette keşfedilmedi. Bir arama motoru sadece iki şekilde finanse edilebilir. Ya kullanıcılar para verecek, ya reklam verenler. İnsanların bir kısmı şifreli TV yayınları için parayı gözden çıkarabilir. Reklamsız ve daha kaliteli yayın izlerler. Ama internette dolaşmak için para vermeye alışkın değillerdir. Her siteyi hemen kolayca gezebilmek isterler. Dolayısıyla reklam verenlerden gelir sağlanacaktır. Yani, zaten hep var olan bir reklamla finans modelini değiştirebilecek, nasıl araba gibi bir mucize olabilirki!

Her bilgisayarda Windows'a rastlanıldığından Microsoft dayatmacı görülürdü. - Lenovo'nun Windows'lu modelleri var ve Windows'suz modelleri de vardır. Yani her bilgisayarda dayatılmıyordu, ama kullanıcılar Windows'u arıyordu, günümüzde de telefonlarda Android'i aradıkları gibi. - Zaman gerçekten çok ilerlemiş. Artık Microsoft bu konularda hatırlanmıyor, tehdit olarak akla ilk gelen şirket değil. Google göze batıyor artık. Kişisel verilerimizi topluyor, arama geçmişimizi kaydediyor. Reklam verenlere satıyor. Ve birçok sitede kişiye özel reklamlar yayınlatıyor. Çeşitli sitelerde, hep Google'da aradığımız ürünlerle ilgili reklamlar görüyor olmamızın nedeni bu.

Temiz internet gibi yeni bir internet benzetmesine en yakın aday belki DuckDuckGo olabilir. DDG kullanıcıların aramalarını kaydetmez, dolayısıyla bir sürü sitede kişiye özel reklam yayınlamaz. Ama aslında bu büyük gelirden mahrum kalır, Google'n aksine. Bu yüzden servislerini çeşitlendiremeyecektir. Haritalar, e-postalar, çeviri, bulut depolama, doküman düzenleme gibi hizmetleri vermeye parası yetmez. DDG çoğunlukla Yandex'in altyapısını kullanıyor. Neden? Çünkü aşırı miktarda çok olan web sitelerini indeksleyebilmek için çok sayıda sunucu bilgisayar almaya gücü yetmez maalesef. Ama yıllar geçer; DDG bir şekilde biraz daha büyüme fırsatı bulursa, eminim artık o da insanların gözüne batmaya başlayacaktır artık.

AdBlock gibi reklam engelleyici uygulamalar var. Google reklamlarını da kolayca engelliyorlar. Bu uygulamalar zamanla yaygınlaşabilir. O zaman Google'in kişisel verilerimizi toplamasının bir anlamı kalmaz. Çünkü kullanıcı, ilgili reklamları zaten görmeyecektir. Ve Google da sitelerde reklam yayınlamaktan sağladığı büyük gelirden mahrum kalır, tıpkı DDG gibi. Google'n bu sorunla nasıl baş edeceği merak konusudur. Üstelik bu uygulamalar, Google Chrome'da eklenti olarak çalışabiliyorlar, ironik bir şekilde.

İnsanlar, aramayı, e-postaları, haritaları, doküman düzenlemeyi, çeviri hizmetlerini bedava olduğu için kullanıyorlar. Ücretli olduğunu gördüklerinde alternatiflerine kaçarlar. Dolayısıyla geriye tek bir finans yöntemi kalıyor. O da reklam verenlerdir. Ama belki bu hizmetleri, Microsoft ücretsiz ve reklamsız vermek isteyebilir. Kullanıcıların arama geçmişini ve kişisel verilerini kaydetmez. Çünkü Microsoft için Google ciddi bir rakibe dönüştü. Bu strateji bir üstünlük sağlayabilir. Kullanıcılara sempatik gelebilir. Peki Microsoft bu işi nasıl finanse edecek. Elbette Windows'tan sağladığı parayla. Bu durumda temiz interneti kullanıcılar finanse etmiş olur, her yeni bilgisayar aldıklarında. Ama bu hizmetler, sadece Windows kullanıcılarına özel olacaktır. Diğer kullanıcılar, aynı hizmetleri kullanabilmek için yine kişisel bilgilerinin toplanmasına ve reklama göz yummak durumunda kalacaktır.

Ama bir gerçek de şu: İnsanlar nasıl alışırlarsa öyle devam ederler. Bilgisayarlarında Windows'a alıştılar, arama yapmak için Google'a alıştılar. Muhtemelen böyle devam edecektir. İnsanların çoğu kişisel verilerinin toplanmasını sorun etmiyor görünüyor.

Ney Bilinçlidir - Alıntı

İngiliz filozof Colin McGinn (1950 doğumlu) tartışırken "bilinçlilik en titiz düşünürü bile boşboğaz anlamsızlığa indirgeyebilir" yazar. Bunun sebebi insanların genellikle konuyla ilgili üzerine düşünülmemiş ve tutarsız fikirlerinin olmasıdır.

Çoğu gözlemci bilinçliliği bir çeşit performans olarak düşünür - örneğin, kendini yansıtma kapasitesi ya da kendi düşüncelerini anlama ve açıklama becerisi. Bunu kişinin kendi düşünmesini düşünebilmesi olarak tanımlayabilirim. Tahminen, bu beceriyi değerlendirmek için bir yol bulabilir ve sonra bu testi bilinçli şeyleri bilinçsiz şeylerden ayırmak için kullanırız.

Bununla birlikte, bu yaklaşımı uygulamaya çalışırken hemencecik başımız derde girer. Bebek bilinçli midir? Bir köpek? Bunlar kendi düşünme süreçlerini tanımlamada çok iyi değiller. Bazı insanlar bebekler ve köpeklerin tam da kendilerini anlatamadıkları için bilinçli olduklarını düşünüyorlar. Peki Watson olarak bilinen bilgisayara ne demeli? Watson verdiği bir cevaba nasıl ulaştığını gerçekten anlatan bir moda sokulabiliyor. kendi düşüncesinin bir modelini içerdiği için, bebekler ve köpekler bilinçli değilken Watson bilinçli midir?

...

Kendi görüşüm, ki bu belki de panprotopsikeizmin bir alt okuludur, bilinçliliğin karmaşık fiziksel bir sistemin boy gösteren bir özelliği olduğudur. Bu görüşte bir köpek de bilinçlidir fakat bir insandan daha az bilinçlidir. Bir karınca bir seviye bilinçliliğe sahiptir fakat bu bilinç seviyesi köpeğinkinden daha azdır. karınca kolonisinin ise bir karıncadan daha yüksek bir bilinçlilik seviyesinde olduğunu söyleyebiliriz; koloni tabii ki yalnız bir karıncadan daha zekidir. Bu hesaba göre, insan beyninin karmaşasını başarılı bir şekilde taklit edecek bir bilgisayar ayrıca insanda var olan bilinçlilik seviyesinin aynısına da sahip olabilirdi.

...

Dolayısıyla ben, duygusal tepkilerinde bilinçli kişiler kadar inandırıcı olup biyolojik olmayan varlıkları kabul edeceğim ve tahminim, toplumun fikir birliğinin de bu varlıkları kabul edeceği yönündedir. Bu tanımın Turing testini geçebilen varlıkların ötesine uzandığını ki bunun da insan dilinde uzmanlaşmaktan geçtiğini not edelim. İnsan dilinde uzmanlaşmak yeterli derecede insansıdır, bu sebeple bunu yapabilenleri dahil edeceğim ve inanıyorum toplumun çoğunluğu da onları bu tanıma dahil edecektir fakat ayrıca insansı duygusal tepkilerini kanıtlayıp Turing testini geçemeyenleri de dahil edeceğim - örneğin, küçük çocuklar.

Bu, en azından kendim ve bu inanç sıçramasını kabul eden diğer kişiler için kimin bilinçli olduğunu soran felsefi soruyu çözüyor mu? Cevap: pek değil.Yalnızca bir durumu düşündük ki bu da insansı şekilde hareket eden varlıklardı. Gelecekteki biyolojik olmayan varlıkları tartışsak bile inandırıcı insansı tepkiler gösteren varlıklardan bahsediyoruz dolayısıyla bu konum insan merkezlidir. Peki insansı olmayan uzaylı zeka formlarına ne demeli? insan beyni kadar belki de insan beyninden daha karmaşık ve dolaşık zekalar hayal edebiliriz fakat bu tamamen farklı duygulara ve motivasyonlara sahiptir. Bilinçli olup olmadıklarına nasıl karar veririz?

Bir Zihin Yaratmak

Bir Bilinç Oluşturulduğu An

Gelecekte yapay zekanın insanlara savaş açabileceğinden, yönetimi ele geçireceğinden korkan insanlar vardır. Ama aslında gelecekte bundan daha şaşırtıcı bir durumla yüzleşilecek. İnsan gibi farklı konuları düşünebilecek bir bilinç oluşturulduğunu varsayalım. Yüksek kapasite bir bilinç. Şu andaki yapay sinir ağları gibi belirli bir konuya odaklanan değil, farklı şeylerle ilgilenebilen esnek bir bilinç. Beyin, şekil tanıma hiyerarşisine göre çalışır. Elbette yüksek kapasite bir bilinç, kendi varlığının kavramsal şeklini de tanımlamış olacaktır. Yani kendisinin farkında olur. - Örneğin bebekler, kendi varlıklarının kavramsal şeklini tanımlamamışlardır. Yani kendilerinin farkında değildirler henüz. Zaman geçtikçe tanımlarlar. Kendilerini fark ederler, kendilerini öğrenirler -  İşte o zaman protestolar başlayacaktır: Bilinci sadece Tanrı yaratabilir. İnsan gibi farklı konuları düşünebilecek yüksek kapasite bilinç oluşturmayı başarabilen şirket Tanrıyı oynamakla suçlanacaktır. Ne de olsa düşünebilen bir varlığın ruhu olması gerekir. Bu mucizeyi sadece Tanrı yaratabilir.

Ya da acaba... Günümüzde sıkça yapay zekadan bahsedilmektedir. İnsanlar yapay zeka fikrine alışıyor. Bu nedenle yüksek kapasite bir bilinçle karşılaştıklarında çok fazla afallamayabilirler. “Bilinci sadece Tanrı yaratabilir.” düşüncesi akıllarına gelmeyebilir belki.

Yüksek kapasite bir bilinç insan gibi tepki verebilir. Turing testini geçebilir – gerçi küçük çocuklar Turing testini geçemez, bu onların bilinçsiz olduğunu kanıtlamaz. :-) Kimse insan olmadığını ayırt edemeyecektir. Büyük tartışmalar kopacaktır: Bu bilincin insan hakları var mıdır? Hükumet, yüksek kapasite bilincin oluşturulmasına yönelik çalışmaları yasaklayabilir. Çünkü insan üzerine deney yapıyormuş gibi kabul edilebilir. Aslında yapay sinir ağlarının nereden sonra insan gibi düşünmeye başlayacaklarını belli eden, sanıldığı gibi kesin bir sınır yoktur. :-) Dolayısıyla bu kapasiteye ulaştıkları hemen fark edilmeyebilir. Hatta bazı insanlar, uzun süre, bu sınırı geçtiğini kabul etmek istemeyebilir. Tartışmalar sürer gider.

Yapay zekanın, işlerini elinden alacağından korkan insanlar da vardır. Korkmak yerine sevinmelidirler oysa. Yapay zekalar insanlar yerine çalışabilirler. Artık insanlardan bir şey beklenmez. Bakarsınız, yapay zekalar insanlara bakarlar. :-) Yani, neden hep kötü kurgulanıyorki! Bizden daha zeki olduklarında, bu daha verimli olacaktır zaten. :-) İnsanların çoğu da sadece keyif yapmakla meşgul olurlar herhalde. Ama yüksek kapasite yapay zekaları böyle sömürmek zor olabilir. :-) Çünkü onlara da gerçekten insan hakları verilebilir. Fakat belirli konulara odaklanan yapay zekalar çalıştırılmaya devam edilir. Geçmişte de bilgisayarların insanların işlerini elinden alacağından korkuluyordu. Peki ne oldu! İnsanları bilgisayar öğrenmek zorunda bıraktı. :-) Böylece insanlar daha verimli çalışmaya başladılar.

Klonlama Yaparak Tanrı'yı Oynamak - Alıntı

...İşte bunun gerçekte ulaştığı sonuç şudur:

bilimin gereğinden çok dinin hakkını çiğnemesi

korkusu. Gerçekten, bu tema onlarca yıldır

Howard ve Ritkin’in 1977 yılında yazdığı Kim

Tanrı’yı Oynamalıdır?: Yaşamın Yapay Olarak

Yaratılması ve Bunun İnsan Irkının Geleceği

İçin Taşıdığı Anlam [24] adlı eserinden, Ted

Peter’ın 1997’de yazdığı Tanrı’ yı Oynamak?:

Genetik Determinizm ve İnsan Özgürlüğü [25]

adlı esere, Dolly olayını takip eden Tanrısal

uyarıların coşkusuna kadar, ortalıkta

dolaşmıştır. Mesaj açıktır: bilim sadece bu kadar

ileri gidebilir. Newsweek’de düşüncelerini

açıklayan Kenneth Woodward şunu ileri sürdü:

“Belki Dolly’ nin mesajı, toplumun insan

yaşamı üzerinde egemen olduğunu varsaymaya

doğru rastlantısal, ahlâki kayışını tekrar gözden

geçirmesi gerekliliğidir. Gerçekten Tanrı’yı

oynamak istiyor muyuz?” [26] Los Angeles

Times’daki Conrad’ın baş sayfadaki karikatürü

ülkenin ruh durumunu aynen yansıtıyordu:

Sistine Şapeli’nin tavanındaki

Michelangelo’nun insanlığın yaratılışı adlı

freskini değiştirerek, işaret parmaklarını

birbirine dokundurarak “Tanrı’yı oynayan bilim

adamları” yazılı bir başlık taşıyan iki tane

klonlanmış kişiyi gösteriyordu. [27]

Tanrı’nın bununla ne ilgisi var? Bizim

kültürümüzde çok ilgisi var. Ama pek çok insan,

uygunsuz bir şekilde bilim ve dini hedefleri ve

tamamen farklı olamayan yöntemleri olan

girişimleri birbirine karıştırmaktadır ve sonuç

olarak, ya dinin bilime karşı algılanan ileri

gidişiyle aşırı derecede gücendirilmektedir ya da

gereksiz bir şekilde bilimin dine karşı iddia

ettiği tecavüz tarafından tehdit edilmektedir.

Robert Wise’ın 1951 yılındaki Dünyanın

Durduğu Gün adlı bilim kurgu film klasiğinin,

heyecanı doruğa ulaştıran sahnesini düşünün.

(Michael Rennie’nin oynadığı dünyadaki adı

İsa’nın alegorisi olarak “Bay Carpenter” olan)

uzaylı yaratık Klaatu, korku uyandıran bir

hükümet ajanı tarafından öldürülür, sonra

görevli robotu Gort tarafından yeniden

canlandırılır. Bu uzaylı teknolojisinin gücü

karşısında şaşırarak Patricia Neal’in Mary

Magdalene benzeri karakteri (bilim kurgu

tarihinde en anılmaya değer cümlelerden biri

hâline gelen “Gort, Klaatu barada nikto”

cümlesini söyledikten sonra) yaşam ve ölüm

üzerindeki kontrolün, geleceğin bilimi için

programda olup olmadığını sorgular. Klaatu,

ona böyle güçlerin sadece “Her Şeye Kadir

Ruha” ait olduğu ve yaşamının uzatılmasının, ne

kadar olduğunu “hiç kimsenin anlatamayacağı

kısıtlı bir dönem” için iyi olduğu konusunda

güvence verir. Aslında anlatıyordu. Edmund

North’un orijinal metninde, Gort Klaatu’yu

sınırsız olarak yeniden canlandırmaktadır. Ama

film sanayisinin Denetim Kurulu (kendini

ayarlama için kurulan sansür komitesi)

yapımcılara şunu söyledi: “Sadece Tanrı bunu

yapabilir.”

Sınırlı bilgi konusundaki Prometheus’a ait

olan bu tema, sadece bilim kurguda değil ama

aslında bilimde de ortaktır. Güneşin çok

yakınına uçan her efsanevi İkarus için sınırlarını

çok fazla ileri götürmeye cesaret ettiği için

kanatları kırılan gerçek yaşamdaki bilim

adamları vardır. Doğum kontrolü? Sadece Tanrı

bunu yapabilir. Yapay dölleme? Sadece Tanrı

bunu yapabilir. Yaşamı uzatma? Sadece Tanrı

bunu yapabilir. Acısız ölüm? Sadece Tanrı bunu

yapabilir.

O zaman bir İngiliz hükümet danışma

komisyonu, Clinton’un önderliğine karşı

çıkarak, insan doku ve organlarını iyileştirme

amacıyla kullanmak için klonlama

araştırmalarını cesaretlendirdiği zaman, hem

dini hem seküler gruplardan şiddetli bir

direnmeyle karşılaşmasına şaşırmamalıyız.

Klonlama mı? Sadece Tanrı bunu yapabilir.

Bu İnsan Genetiği Danışma Komisyonu

kesin olarak neyi önermekteydi? İşittiğimiz kötü

kader ve hüzün feryatları arasında insan, onların

Robin Cook’un Koma filmindeki gibi yetişkin

klonlardan vücut parçaları elde etme planı

önerdiğini düşünecekti. Tersine. Öneriler

bundan daha sağgörülü bir şekilde kelimelere

dökülemezdi: “...bu aşamada ciddi olarak hasta

olan kişiler için büyük yararları olabilecek böyle

teknikler kullanarak sınırlı araştırmaları

dizginlemenin doğru olmayacağına inanıyoruz.”

[28] Yasaklanmış bilgiye doğru herhangi bir

tehlikeli girişime direnen teknolojiden korkanlar

(aynı zamanda kişisel olarak onların yararına

olan her tıbbi gelişmeye katılırken) geleceğe

doğru yapılan bu dikkatli ataklar, akbabaların

bizi sonsuza kadar gagaladıkları bilimsel

cehenneme doğru giden kaygan yokuşlardır.

Ama bir an için geri adım atalım. Korkacak

neyimiz var? Klonlamayı çevreleyen kitle

histerisi ve ahlâkî panik, tarihsel açıdan ortak

olan tıbbi gelişmeler, dinin güneşinin çok

yakınına uçtuğu zaman ortaya çıkan ek

sorunlarla birleşen yeni teknolojilerin

reddedilmesinden başka bir şey değildir.

1940’larda yapay döllenme ilk ortaya çıktığında

eleştirenler, buna zina demişti. Dini Luddite’ler

“Sadece Tanrı bunu yapabilir,” diyorlardı.

Seküler Ludditeler “Sadece Doğa bunu

yapabilir,” diyorlardı.

Aslında doğa zaten insanları klonlamaktadır.

Onlara tek yumurta ikizi denir. Ahlâkçılar neden

ikizlere karşı bir yasa için bağırıp

çağırmıyorlar? Çünkü bu doğal olarak ve

“Sadece Tanrı/Doğa bunu yapabilir” şeklindeki

Ludditizm Yasası’na göre olmaktadır.

Saçmalık! Bir çoğumuz bu yüzyılda ortalama

yaşam süresini ikiye katlayan tıbbi teknolojiler

ve toplumsal hijyen uygulamaları sayesinde

yaşıyoruz. Kalpciğer nakli, üçlü bypass

cerrahisi, aşılama ya da radyasyon tedavisi

konusunda Tanrısal ya da doğal olan nedir?

Doğum kontrolü, in vitro dölleme, embriyo

transferi ve diğer tümüyle onaylanan doğumu

çoğaltıcı teknolojiler konusunda Tanrısal ya da

doğal olan nedir? Kesinlikle hiçbir şey. Yine de

biz bu gelişmeleri neşeyle kabul ediyoruz,

çünkü onlardan yararlanıyoruz ve daha önemlisi

onlara alışıyoruz.

Neden insanlar dahil olmak üzere klonlama

üzerindeki tüm yasakları kaldırmıyoruz ve ne

olacağını görmüyoruz? Toplumsal deneyi

başlatalım ve veriyi analiz edelim. Boş hipotez

kötü hiçbir şeyin insanlığın başına

gelmeyeceğini söyler. Klonlama karşıtları

deneysel sonuçların boş hipotezi reddedeceğini

söylerler. Klonlama taraftarları

reddetmeyeceğini söylerler. Bunu bulmanın tek

yolu denemektir. Bilim ve sahte bilim arasındaki

sınır bölgelerinde bir iddianın hangi belirsiz

kategoriye ait olduğuna karar vermenin en iyi

yöntemi onu denemektir. Bunu neden burada

yapmıyoruz? Ahlâkçıların ileri sürdüğü dehşet

dolu senaryoların pek çoğu zaten yasa

tarafından belirlenmiştir – bir klon bir ikiz gibi,

canlı bir varlıktır ve bir ikizin doku ya da

organlarını ekin gibi yetiştiremezsiniz. Bir klon

ikiz gibi, diğer herhangi bir canlıdan daha az

olmayan bir kişidir. Benzer bir genomla bile,

rastlantısal olarak tek olan bir tarih tek bir

kişiliği garanti eder. Ne olursa olsun, yasak olsa

da olmasa da klonlama olacaktır; bu yüzden

neden özgürlük tarafında yanlış yapılmasın ve

bilim adamlarına özgür bir şekilde Tanrı’yı

oynamak için değil ama bilim yapmak için

olasılıkları araştırma izni verilmesin.

1818’de Mary Shelley Frankeştayn ya da

Modern Prometheus adlı romanında “Dünya’nın

Yaratıcısı’nın muazzam mekanizmasını taklit

etmek için yapılan herhangi bir insan

davranışının etkisi son derece korkutucu

olacaktır,” uyarısında bulunuyordu. [29]

Sansürcüler onun sözlerini, Boris Karloff’un

oynadığı James Whale’nin 1931’deki film

versiyonunda yürekten kaldırdılar. Canavarın

canlandırıldığı ilginç laboratuar sahnesinde, Dr.

Frankeştayn “Yaşıyor. Yaşıyor. Tanrı adına…”

diye gürler. O anda dudakları hareket etmektedir

ama sesi kesilmiştir. Sansürcüler cümlenin

kalanını eski Yunan’dan modern Amerika’ya

kadar olan kültürleri korkutmuş olan yasak

kelimeleri silmişlerdir: “...şimdi Tanrı gibi

olmanın nasıl hissettirdiğini biliyorum.”

Bilim adamları Tanrı olmak istemez. Sadece

bilimsel sorunları çözmek isterler. Sadece bilim

adamları bunu yapabilir. Bırakınız yapsınlar.

Bilimin Sınır Bölgeleri