Steve Jobs'ın özgür irade hakkındaki
düşüncesi olağan dışı sayılmaz, çoğu insan böyle düşünür.
Ancak patronu yani Atari'nin kurucusu Nolan Bushnell'in beyne
yaklaşımının beklenmedik olduğunu vurgulayayım.
Söz Steve Jobs'dan filan açılmışken
özgür iradenin şekillenmesi konusunda şu örneği de vermek
istiyorum:
İki popüler bilişimcinin içinde
bulundukları kültürün etkisiyle bir konuya çok farklı şekilde
yaklaşabileceklerini gösteren ilginç bir örnek olduğunu
düşünüyorum.
Steve Jobs doğal takılan biri.
Organik gıda yiyor. Vejetaryen. Hatta karısı organik gıda şirketi
bile kurmuştur.
Gençken Hindistan'a yolculuk
yapmıştır. Hinduizmle, Budizmle 19 yaşından beri
ilgilenmektedir. Doğu dinlerinin ilkeleriyle yetişmiştir.
Meditasyon yapıp Zen çalışırdı. Aslında organik, vejetaryen
takılması normal.
Bazı çalışanları, Jobs'un yazılım
işinin ayrıntılarının ilgisini çekmediğini ve yazılım
isteklerinin yerine getirilmesinin neden uzun sürdüğünü
anlayamadığını hatırlıyor. Atari'deyken yazılım projelerini
Steve Wozniak'a yaptırırdı.
Bill Gates ise hep yazılımlarla haşır
neşir olmuştur. Bu yüzden DNA'nın da yazılım olduğunu
kavraması daha kolaydır. DNA'ya da bir yazılıma davranıldığı
gibi davranılabilir. Evet, bir yazılım daha çok geliştirilebilir.
Biyoteknolojinin potansiyelinin farkındadır. Darwin Molecular Corp.
gibi şirketlerin yönetim kurulundadır.
"İstediğim her şeyi yapma
özgürlüğüne sahibim. Bilgi çağında liderlik rolüne soyunmak
gibi bir meydan okumayla karşı karşıyayım. Bu işe erken
başladık. Biyoteknolojiden daha ilginç olan tek endüstri bu
sanıyorum. Belki yıllar sonra çok daha iyi durumda olacağız ve
işte o başımı kaldırıp rahatça çevreme bakabileceğim."
Bu sözleriyle bilgisayar yazılımı
programlamayacak olsaydı canlı programlamayı seçeceğini
açıklıyor.
Organik gıdaya talep gittikçe
yükseliyor. Bill Gates'in çok çıkarcı olduğunu varsayalım.
Geniş kesimlerin tepkisini çeken biyoteknolojiyi desteklemek iyi
bir fikir olmayacaktır. Organik gıda marketler zinciri açtığında
insanları ikna etmesi çok daha kolay olur, paralarını alırdı.
Hâlâ en zenginlerden olduğuna göre istese bunu hemen yapabilir.
Steve Jobs'un örneğin GDO'lara
tepkiyle yaklaşması beklenirken, Bill Gates'in ise biyoteknoloji
işinin içinde olmak istemesi şaşırtmayacaktır. Maruz kaldıkları
memler (ve Steve Jobs'un maruz kalmadığı programcılık memleri)
onları farklı seçimler yaptıracaktır. Gates Vakfı, Monsanto'nun
500 bin hissesini almıştı 2006'da.
Özgür irade genelde ruhun varlığıyla
özdeşleştirilir. Bill Gates'le ilgili umulmadık bir anekdotla
bitireyim.
Gazetecilerden biri Gates'in üzerine
gitti ve insan ruhuyla ilgili özel, hatta kutsal bir şey olup
olmadığını sordu ona. Gates çocukluğundan beri yaptığı gibi,
yine ayaklan üzerinde öne arkaya hafifçe sallanmaya başladı:
"Bununla ilgili bir kanıt yok
elimde. Bunu kanıtlayacak bir şey bulamadım doğrusu.”