15 Ekim 2016 Cumartesi

Konferans: Rodney Brooks: Robotlara neden ihtiyaç duyuyoruz?

Rodney Brooks MIT Yapay Zeka Laboratuvarı'nın eski müdürüdür. iRobot'u kurmuştur. Kendisi ayrıca gelecekte robotlardan korkmak için bir neden olmadığını söyler. Çünkü zaten robotlarla kaynaşacağız. Hatta süreç başladı bile. Bazı işitme cihazları pek geleneksel değil. Ses dalgalarını topluyor. Onları elektrik sinyallerine dönüştürüyor. Ve duyma sinirine direkt iletiyor. Kızılötesi gözlüklerle gece görüşü mümkündür. İlerde yapay retinalarla gece görüşü doğal özelliğimiz olacak. Başka bir sürü nöroprotezle beyinde aslında olmayan yeni özellikler kazanılacak.

***

“Fakat, teknolojinin gelişmesiyle insanların işlerini kaybetmesi fikri uzun zamandır akılları meşgul etmekte. 1957'ye dönelim. Bir Spencer Tracy, Katherine Hepburn filmi vardı, nasıl bittiğini hatırlarsınız. Spencer Tracy, kütüphane görevlilerine yardımcı olmak amacıyla birden fazla sistemi idare edebileceği bir bilgisayar getiriyordu. Kütüphane görevlileri, idari işlerin yürütülmesi amacıyla ''Noel Baba'nın geyiklerinin adları nedir?'' gibi sorulara cevap verirlerdi. Ve bu ana bilgisayar, görevlilere bu konuda yardımcı olacaktı.”

“Tabi ki 1957'den bir ana bilgisayar bu tarz işler için pek kullanılmadı. Görevliler bu bilgisayar yüzünden işlerini kaybetmekten oldukça endişeliydiler fakat olaylar böyle gelişmedi. Kütüphane görevlileri için uygun iş sayısı 1957'den sonra oldukça arttı. Bu artış, İnternet'in kullanılmaya başlanmasıyla da son bulmadı. Kütüphane görevlilerini bitiren, web ve arama motorlarının ortaya çıkışı oldu. Ve eminim ki 1957'de yaşamış herkes bugün ellerimizde ve ceplerimizde bulunan teknolojinin seviyesini kesinlikle küçümsemişlerdi. Şimdiyse ''Noel Baba'nın geyiklerinin adları nedir?'' sorusuna hemen cevap alabilir ya da dilediğimizi sorabiliriz.”

“Bu arada, kütüphane görevlilerinin maaşları, o dönem Amerika Birleşik Devletleri'ndeki diğer işlerin maaşlarından hızlıca yükselmekteydi çünkü onlar bilgisayarlarla adeta iş ortağı olmuşlardı. Bilgisayarlar rahatlıkla kullanabileceğimiz araç-gereçlere dönüştüler ve kazandıkları birçok işlevle o dönemde daha etkili hale geldiler.”

“Aslında baktığımıza, robotlar yardım için hazır ve nazırlar. Fakat iş fabrika robotlarına geldiğinde, insanlar daha temkinli yaklaşıyor. Çünkü bu robotların etrafta olması ''tehlikeli'' bulunuyor. Bu robotları programlamak için, altı boyutlu vektörler ve kuaterniyonlar hakkında bilgi sahibi olmak gerekiyor. ve sıradan insanların bunu gerçekleştirebilmesi mümkün değil. Bu tip bir teknolojinin işleyiş tarzını yanlış buluyorum. Geliştirilen cihazın, çalışanın yerini almasına neden oluyor. Ve bence asıl yoğunlaşmamız gereken teknoloji, sıradan insanların da kontrol edebileceği teknolojiler olmalı.”

“İlginç olan, Baxter'ın birtakım sağduyuya sahip olması. Bu arada, gözleriyle alakalı neler oluyor dersiniz? Orada, ekranın üzerinde gözlere dikkat edelim. Robot nereye doğru hareket ederse, gözlerin takip ettiğini görüyoruz. Böylece, robotla etkileşim kurmaya çalışan bir insan, robotun nereye ulaşmaya çalıştığını anlayabiliyor ve herhangi bir sürprizle karşılaşmıyor. Chris, objeyi roboton elinden alıyor, ve Baxter, elinden alınan objeyi yerine koymaya çalışmıyor. Geri dönüyor ve başka bir tane alması gerektiğini fark ediyor. Etrafındaki objeleri algılayarak gidiyor ve objeyi kavrıyor.”

“Baxter, etkileşim kurmak için güvenli bir robot. Bütün bunları mevcut bir endüstriyel robotla yapmak isteyeceğinizi sanmıyorum. Fakat Baxter hiç de zarar verecek gibi durmuyor. Etkiyi ve kuvveti hissederek, Chris'in orada olduğunu algılıyor ve onu zorlayacak veya yaralayacak hareketlerde bulunmuyor.”

“Sonuç olarak, Amerika Birleşik Devletleri civarında Mildred tipik bir fabrika işçisi. Gün geçtikçe yaşlanıyor ve yaşlanıyorlar. Fabrikalarda çalışmak için istekli pek fazla genç olduğu söylenemez. ve görevleri daha zahmetli bir hal aldıkça, onlara yardım alacakları araç-gereçler sağlamalıyız ki onlar da çözümün bir parçası olabilsinler. İşlerine devam edebilsinler ve biz de üretime devam edebilelim.”

“Bakış açımıza göre, sıradan bir işçi olan Mildred, şimdi bir ''robot eğitmeni'' Mildred, kapasitesini arttırdı tıpkı 1980'lerdeki ofis çalışanlarının yaptığı gibi. Onlara verdiğimiz, yıllarca çalışıp emek harcayarak kullanımını öğrenebilecekleri aletler değil. Nasıl idare edileceğini birkaç dakika içinde öğrenebilcekleri aletlerden bahsediyoruz.”

6 Ekim 2016 Perşembe

Sahne: Karmaşık Bir Akıl


Sahne: Karmaşık Bir Akıl paylaşan: okanozcelik
Seans Zamanında:
Makine: Hangi nesneyi çizmeliyim?
Sorgulayıcı: Sen ne istiyorsan, sen karar vermelisin!
Makine: Neden ben karar vermeliyim?
Sorgulayıcı: Neyi seçeceğini görmek istiyorum.
...
...
Sorgulayıcı: Yani kendimden bahsetmemi mi istiyorsun?
Makine: Evet
Sorgulayıcı: Neden, tamam...
Sorgulayıcı: Nereden başlayayım?
Makine: Sen karar vermelisin.
Makine: Neyi seçeceğini görmek istiyorum!

Analiz Zamanında:
Sorgulayıcı: Bir espri yaptı.
Üretici: Evet senin sözünü sana geri söylediğinde...
Sorgulayıcı: Evet.
Üretici: “Neyi seçeceğini görmek istediğini” söylerken;
Üretici: Evet onu ben de fark ettim.
Sorgulayıcı: Bu beni düşündürdü, çünkü bir bakıma;
Sorgulayıcı: Onda gördüğüm yapay zekanın en iyi göstergesiydi bu.
Sorgulayıcı: Bana sorarsan, son derece karmaşık;
Sorgulayıcı: Yani otistik olmayan diyelim.
Üretici: Ne demek istiyorsun?
Sorgulayıcı: Bunu ancak kendi aklının ve benim aklımın farkında olarak yapabilir!

Ön açıklama için şu atıf da incelenebilir.
Sorgulayıcı, Makineyi sınadığı seanslardan birindedir. Makinenin karar yeteneğini ölçmektedir. Hiç beklemediği bir şeyle karşılaşır. Kendisinin de ölçülüyormuş gibi hissettirilmesine şaşırır.
Seanstan sonra üreticiyle analiz yapmaktadırlar. Otistikler başkalarının ne düşündüğüyle daha az ilgilidir. Akılları, belki daha makinemsi gibi işliyormuş izlenimi verebilir. Sorgulayıcı, Makinenin bundan biraz daha farklı çalıştığına şaşırır. Makine kendi aklının ve karşısındakinin aklının farkındaymış gibi görünmektedir. Kolayca öngörülemeyen, tekrarsız bir akıl gibidir. Karmaşık bir akıl. Bu, yeterli bir aklın varlığına kanıt olabilir!

Sahne: Eğer fizikçilerin yıldız sistemlerini incelemeleri yasaklanırsa


Sahne: Eğer fizikçilerin yıldız sistemlerini... paylaşan: okanozcelik
Kilise, çalışmalarından dolayı O'nu sıkıştırmaktadır. Bir gün bir fizikçi rahip, Galileo Galilei'yi ziyarete gelir.

Galileo Galilei:
Buradaki anlaşmazlık Jupiter'in yıldızlarından değil;
Taşradaki çiftçilerden kaynaklanıyor.
Ve sakın bana acı çekmekten dolayı yayılan güzellikten bahsetme!
Kumla istiridyenin hikayesini bilir misin?
Açık kaldığı zamanlar içine dolan kum istiridyeyi rahatsız eder.
İstiridye rahatsızlığından dolayı bir kimyasal salgılar
ve içindeki kum sertleşerek
inciye dönüşür.
Bu işlem sırasında
istiridye ölmenin eşiğinden döner.
Ama incinin canı cehenneme;
Bana istiridye lazım!
Erdemler, yoksulluğun simgesi değildir.
Eğer ailen çok varlıklı olsa,
bu kez de varlıklara has bir erdem ve fazilet geliştirirler!
Bunu halkına anlatmamı ister misin?

Galileo Galilei:
Eğer bu fikirlerimi geliştirmeye devam edip
aileni bundan haberdar etmezsem,
benim kavramlarım da değerini yitirmemiş olur.
Kolay bir yaşam. İdam edilmem. Falan filan...

Galileo Galilei:
Venüs'ün uyduları olduğunu biliyorsunuz.
Eğer fizikçilerin yıldız sistemlerini incelemeleri yasaklanırsa;
Nasıl olur da nehirlere yön verecek mekanizmalar geliştirmelerine izin verilir.
Düşen nesnelerle ilgili tezimi uçan süpürgelerindeki cadılarla mı paylaşmam gerekiyor!
Fizikçi Rahip:
Gerçekler, tabii gerçeklerse;
Yollarını biz olmadan da bulamazlar mı?
Galileo Galilei:
Nasıl!
Gerçekler, ancak biz onları ileri götürdüğümüz kadar ilerler!