Hayat Oyunu - Yazılım ve Felsefe

Hayat Oyunu

Hayat Oyunu üzerine bir araştırma yazısı


Bu yazılarda anlatılan Hayat Oyunu programı kolayca programlanabilmektedir. Çünkü oyunu etkileyen sadece birkaç yasa vardır. Ve kolayca yazılımsal olarak ifade edilebilir.

Başlangıçta verilen birkaç basit yasa zaman içinde oldukça şaşırtıcı desenler oluşmasına neden oluyor. Çeşitli organizasyonlar oluşuyor. Planörler görünüyor. Yaşamsılar gelişiyor. Hayat Oyunu programı çalıştırılmayı sürdürüldüğünde ne kadar ileri gidebilir. Yaşamsılar ne kadar kompleksleşebilir. Elbette soyut matematiksel dünyalarında!

Daha somut bir örneği düşünelim. Evrenimiz fizikseldir. Ama O da matematiksel yasalara göre çalışır. Birkaç basit yasa zaman geçtikçe kendini kopyalayan yapıların oluşmasına neden olabilir. Onlar da yaşamı oluşturabilir. Ama her birkaç yasanın gerçekten yaşam oluşturabileceği anlamına gelir mi. Eğer öyle olsaydı yaşamın uzayda çok yaygın olması gerekirdi. Sonuçta her gezegende en az birkaç yasa mutlaka vardır. Ama şimdilik Dünya'nın dışında pek neşe yok görünüyor.

Hayat Oyunu'nun yasaları, temel fizik yasalarına inmek yerine, DNA'yı oluşturan 4 nükleik asidin birleşmelerini sağlayan yasalara benzetilebilir (mi) – benzetenler var. 4 nükleik asidin zincirlerinin oluşturduğu canlılık çeşitliliğini sağlayabilir mi. Ama soyut evrenlerinde önce fizik yasaları ifade edilmeden DNA benzeri yasaları oluşabilir mi. Canlıyı tanımlayan en temel yasa kendini kopyalamasıdır. Günümüzde DNA'ya benzeyen şeyleri simule edebilecek daha gelişmiş yazılımlar geliştirilebilir. Kendini kopyalayan basit bir canlının benzetimi yapılabilir. Bu yazılımın çalıştırılarak zamanla daha şaşırtıcı örgülere rastlanabilir. Çok çeşitli yaşamsılar fark edilebilir.

“Gosper devasa boyutlarda bir tahta üzerinde belki de birkaç sezgisel sıçramayla
organizasyonların karmaşık durumlarının anlaşılabileceğini, bilinç
ve özgür iradeleri olan, kendi evrenlerini ve onun fiziğini düşünebilen,
hatta bunların tümünü yaratan bir Tanrı olup olmadığı konusunda fikir
yürüten, O'nunla iletişim kurmaya çabalayan, tüm çabaların bir değeri ya
da anlamı olup olmayacağı konusunda varsayımlarda bulunan vs. 'yaratıkların'
bulunabileceğini düşünüyor.”

Douglas R. Hofstadter ve Daniel C. Dennett Yaşam Oyunu hakkındaki bu sözleri Bill Gosper'den alıntılamaktadır.

Hayat Oyunu hakkında kesin yargılara varmak için acele edilemez. Eğlenceli bir düşünce deneyidir.


Hayat Oyunu'nun nasıl çalıştığını görmek için Golly'i indirebilirsiniz