Bruce Friedrich 30 yıldır vejetaryen
olsa da tekrardan et yemeye başladı.
Ama yediği et
için hayvan öldürülmedi. Midesine indirdiği, Microsoft'un
kurucusu ve CEO'su Bill Gates'in "gıdanın geleceği"
olarak adlandırdığı, laboratuvarda hayvan hücrelerinden yapılan
bir etti.
Friedrich katıldığı TED
konferansında laboratuvarlarda üretilen etlerin artan insan
nüfusunu beslerken aynı zamanda doğaya dair sorunları nasıl
çözebileceğini anlattı.
Kanada'nın Vancouver kentinde
düzenlenen konferansa katılan bir diğer şirket olan Beyond Meat
(Etin Ötesi) de katılımcılara bitkiden üretilen et benzeri
ürünlerini tattırdı.
Beyond Meat ve merkezi ABD'nin Silikon
Vadisi'nde bulunan Impossible Foods şirketleri halihazırda
ürünlerini piyasaya sürdü. Onlarca başka şirket de hayvan
hücrelerinden et üretimi üzerine çalışıyor.
Bruce Friedrich, halkın
laboratuvarda üretilen etle 2020'de tanışacağını fakat
başlangıçta fiyatların 50 dolar (yaklaşık 294 TL) olacağını
söylüyor.
Friedrich aynı zamanda bitki ve
hücreden üretilen etlerin üretimini destekleyen Good Food
Institute'ün (İyi Gıda Enstitüsü) de kurucusu.
Enstitü bugüne kadar bu tür etleri
kitlesel boyutta üretmeyi hedefleyen 14 projeye 2,8 milyon dolar
(yaklaşık 16,5 milyon TL) aktardı.
BBC'ye konuşan Friedrich, çevreyi
daha ez etkilemeleri nedeniyle "temiz et" de denen
laboratuvar etlerinin hayvancılığın yanı sıra çiftçiliği de
değiştirebileceğini düşünüyor:
"Hayvanlara
yedirmek için çok fazla yem yetiştiriyoruz. Tavuklara verilen her
dokuz kalorinin birini et olarak alabiliyoruz. Bu, yemek yaratmak
için son derece verimsiz bir uygulama.
"Ve 2050 yılına kadar
günümüzdeki et miktarının yüzde 70 veya yüzde 100 daha
fazlasını üretmemiz gerekecek."
Friedrich, artan nüfus ve yoğun
bir şekilde yapılan tarımın doğaya etkisi nedeniyle insanların
et üretimi için yeni yöntemler bulması gerektiğini düşünüyor:
"İnsan doğasını
değiştiremeyeceğimiz için et üretimini değiştirmek yeterli."
(Artan nüfusu
besleyebilmek için bu iyi bir yöntem olabilir. Yine de -muhtemelen
bakamayacağı halde- fazla çocuk yapmaya kalkanlar nüfusu
arttırmama konusunda asıl sorumlu davranması gerekenlerdir.)
'Sıradan bir vejetaryen hamburger
değil'
Bu sentetik etin vejetaryenlikle pek
bir ilişkisi yok.
Friedrich "Vejetaryenlerin bu
eti de yemek istemediklerini duyuyoruz ve onlara, şakayla karışık
olarak, vejetaryenlerin ne düşündüğünün umurumuzda olmadığını
söylüyoruz. Bu sıradan bir vejetaryen hamburger değil"
diyor.
Hücrelerden et yetiştirilen
laboratuvarların görünümü hayvan çiftliklerinden çok farklı
olacak.
Friedrich "Çiftliklere kıyasla
yüzde 99 daha küçük olacaklar. Böylece hayvancıların ve
çiftçilerin 'büyü ya da sektörden silin' baskısına maruz
kalmayacaklar" diyor ve ekliyor:
"Hayvanların hücreleri hücre
bankalarında tutularak sonsuza kadar çoğaltılacak. Hayvanlar ise
barınaklarda yaşamlarına devam edecek."
Çiftçilerin hayvan yemi için
üretim yapmasına gerek kalmayınca doğaya daha uyumlu ve daha çok
çeşitli ürün yetiştirmesi de mümkün olacak.
Bütün bunlar kulağa geleceğin ideal
bir versiyonu gibi gelebilir ama aslında, halihazırda çok sayıda
et alternatifi piyasada bulunuyor.
İngiltere'deki unlu mamuller zinciri
Gregg, Ocak ayından bu yana vegan sosis satıyor.
Burger King ise ABD'de 59 şubesinde
Impossible Foods'un etlerinden yaptığı hamburger satışını
deniyor. Satışı ülke geneline yaymak da planlar arasında.
Etin hem dokusunu hem tadını taklit
eden bu hamburgerlerin sırrı, üretiminde kullanılan "hem"
adlı bir molekülde. Demir içeren bu molekül bazılarına göre bu
yiyeceğe et tadını veren şley.
(Elbette bunlar,
hayvan hücrelerinin çoğaltılmasıyla üretilen etler değil.
Dolayısıyla et kadar besleyici değildir. Sadece tadı taklit
edilmeye çalışılmış.)
Vancouver'daki TED konferansına
gitmeden önce Meet adlı bir restorana gittim. Burası Beyond Meat
hamburgerlerini satan zincirlerden biri.
20 yıllık bir pesketaryen (balık
yiyen vejetaryen) olarak "etin" dokusunun gerçek ete
benzediğini söyleyebilirim ama tadının benzerliği konusunda bir
şey söylemem zor: Üzerinde çok fazla çeşni vardı.
Restoran, bitkiden yapılan bu gıdadan
yiyen çok sayıda kişiyle doluydu.
TED konferansında bu hamburgeri üreten
şirketten temsilcilerle tanıştım ve Beyond Meat'in sossuz ve
baharatsız halini yedim.
Tadı, en fazla aşina olduğum et
alternatifi olan Quorn gibi değildi ama hafızamdaki et tadıyla da
birebir uyuşmuyordu.
Sonuç olarak bu "eti"
sevdiğimi söyleyebilirim. Fakat Friedrich'in de söylediği gibi
hedef kitle ben değilim. Et severler bu ürünü ne kadar sevecek,
emin değilim.
Impossible Foods ve Beyond Meat'in
dışında Avrupa, ABD, Çin, Japonya ve İsrail'de yapay etler
üzerinde araştırma yapan onlarca şirket var.
Friedrich, düzenleyici kurumların da
bu alanda çalışmaya başlamaları gerektiğini fark ettiğini
söylüyor.
ABD Gıda ve İlaç Dairesi, oluşmaya
başlayan bu yeni endüstriyi Tarım Bakanlığı ile birlikte nasıl
düzenleyeceğine dair bir niyet metni yayınladı.
Friedrich, gıda güvenliği konusunda
sorunlar yaşayan veya Hindistan ile Çin gibi devasa nüfusları
beslemesi gereken ülkelerdeki düzenleyici kurumların,
laboratuvarlarda et üreten şirketlerin önüne kırmızı halı
sereceğini düşündüğünü söylüyor.
Bill ve Melinda Gates Vakfı, hücre
temelli et üretimini, gelişmekte olan ülkelere gerçek değişim
getirebilecek 5 gıda teknolojisinden biri olarak görüyor.
Fakat herkes bu "gıda
devrimine" katılmıyor.
BBC'ye konuşan
İngiltere Vegan Topluluğu, "Hayvanların acı çekmesinin
önüne geçecek ve hayvancılığın çevreye etkisini azaltacak
temiz et girişimlerine sempatiyle bakıyoruz" diyor ve ekliyor:
"Hayvanların
çektiği acıyı azaltabilecek her girişimi mutlulukla karşılasak
da temiz et üretimini destekleyemeyiz, çünkü üretiminde
hayvanlar kullanılıyor.
"Hayvanlardan
alınan hücrelerden üretilen bu etler vegan değildir."
(Veganlığın
varlık nedeni hayvanlara zarar verilmesinin istenmemesidir. Hücre
bankasında biriken hücrelerin sürekli çoğaltılmasının
hayvanlarla bir ilgisi yoktur. Dolayısıyla gayet vegandır. :-)
Yani ilk hücre bir hayvandan alınmış olabilir. Ama o geçmişte
kalmıştır. Artık bir hayvanla ilgisi yoktur. Vegan birinin annesi
kendisine hamileyken kim bilir ne kadar et yemiştir. Bu durumda,
kendisi de pek vegan sayılmaz, o halde.)
Bunlar da İlginizi Çekebilir:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder